Auto geniet als melkkoe van de overheid te veel uitzonderingen

De auto is goed voor maar liefst 6% van de totale belastingopbrengsten in 2019. Een bijdrage van € 17,3 miljard aan de staatskas, dat is niet niks. Deze opbrengst had veel meer kunnen zijn als er niet zoveel uitzonderingen zouden bestaan. Drie jaar geleden telde de Rekenkamer er maar liefst 54. En dat is nogal wat voor zo’n ‘kleine’ belasting.Zo zijn bijvoorbeeld ambulances, brandweerauto‘s, geldtransportbusjes en lijkwagens uitgezonderd van de aanschaf- en wegenbelasting. Verder zijn er verlaagde tarieven voor bijvoorbeeld rijdende winkels, paardenvervoer en circus- en kermisvoertuigen.

Veel van de uitzonderingen zijn al stokoud. Dat geldt ook voor de vrijstelling voor vrachtwagens en andere voertuigen die gebruikt worden voor het onderhoud en de aanleg van wegen. Deze zijn sinds 1926 vrijgesteld van wegenbelasting.

‘Bonte verzameling’

Voormalig staatssecretaris van Financiën Frans Weekers (VVD) omschreef de uitzonderingen in de autobelastingen in 2010 als een bonte verzameling van vrijstellingen, teruggaven, bijzondere tarieven en kortingen. Volgens hem waren al die regelingen onevenredig duur in de uitvoering. Weekers beloofde het voortbestaan van de belastingvoordeeltjes op de politieke agenda te zullen zetten. Weekers trad echter voortijdig af wegens de toeslagenaffaire.

Zijn opvolger en partijgenoot Eric Wiebes kwam niet veel verder. Hij onderkende ook de wirwar aan bijzondere bepalingen. Zijn streven naar vereenvoudiging liep echter vast in een moeras van deelbelangen. “Ik heb vooralsnog weinig draagvlak gevoeld om een aantal van deze regelingen voor specifieke groepen voertuigen af te schaffen”, schreef hij aan de Tweede Kamer. “Het afschaffen van een regeling stuit al snel op verzet van de begunstigde groep.”

Kortingen voor milieuvriendelijke auto’s hebben geen zin als je überhaupt geen belasting betaalt

Nu doet onze nieuwe staatssecretaris Marnix van Rij (Fiscaliteit, CDA) een nieuwe poging om het eenvoudiger te maken. Met meer succes, verwacht ik. In het regeerakkoord is al afgesproken dat ondernemers met ingang van 2026 ook aanschafbelasting moeten gaan betalen voor hun bestelauto.

En er komt nog meer aan. Want al die kortingen voor milieuvriendelijke auto’s hebben namelijk geen zin als je überhaupt geen belasting betaalt. Dan is er geen prikkel om voor een ‘schone’ auto te kiezen. En dit is een mooi excuus voor de overheid om eens flink te snoeien in het woud aan fiscale uitzonderingen in de autobelastingen.