Baarsma: corona legt kwetsbaarheid voedselketen bloot

De coronacrisis heeft de kwetsbaarheid van de voedselketen volgens Baarsma duidelijk gemaakt. “Het is een kwetsbare voedselketen omdat die internationaal gericht is. 75% van wat Nederlandse boeren produceren, is bedoeld voor de export. Daarmee geven ze zich over aan een markt waar de prijzen internationaal bepaald worden.”

De keten is ook om een andere reden kwetsbaar. “De landbouw gaat over onze milieugebruiksruimte heen, dwars door ecologische grenzen die we hebben”, aldus Baarsma.

Bodemkwaliteit uitdrukken in labels

“Wij voelen als bank een verantwoordelijkheid. Die hele op de export gerichte superefficiënte agrarische sector die we hebben, is iets om trots op te zijn. Dat hebben we doelbewust gebouwd na de Tweede Wereldoorlog, alleen nu zien we dat we dwars door allerlei milieugrenzen heengaan en is het tijd om bij te sturen. Dat doen we met korte ketens, maar we werken ook aan een initiatief waarbij we de bodemkwaliteit objectief kunnen meten. Is een droom van mij. Huizen werken met energielabels. Wij geven nu al aan huizenbezitters die een energieneutrale woning hebben korting en betere voorwaarden bij hypotheken. Hoe mooi zou het zijn als we ook bodemkwaliteit kunnen uitdrukken in labels en boeren met bodemkwaliteit A betere leningvoorwaarden kunnen geven. En boeren met label D kunnen helpen met een bodemcoach. En wil een boer dat niet, dan moeten we op een gegeven moment kunnen zeggen: dan past dat niet meer bij het idee dat Rabobank heeft.”

Betaalbare levensmiddelen ook na coronacrisis

Baarsma ziet als gevolg van de coronacrisis een versnelling plaatsvinden naar kortere ketens. “Die komen nu tot stand omdat mensen in supermarkt mis hebben gegrepen, op een schaal die ze nog nooit hadden ervaren.”

De ‘verbindingskracht’ van de bank wordt ingezet om dingen samen te voegen. “In Nederland liggen aardappels te verpieteren, dat is ongelofelijk zonde als je weet dat er in steden als Amsterdam gezinnen zijn die echt honger hebben.”

Rabobank werkt daarom sinds kort samen met andere partijen in Amsterdam om voedselpakketten met aardappelen, uien, groente en fruit van ondernemers die klant zijn van de bank, uit te delen bij gezinnen die door de coronacrisis in de knel zijn geraakt. Dit initiatief (Boeren voor buren) moet ook na de coronacrisis blijven bestaan en door de korte keten, betaalbare producten opleveren voor lage inkomens.

Korte ketens maken systeem robuuster

De bank is ook betrokken bij de landelijke campagne Support Your Locals, die lokale voedselproducenten wil steunen, tijdens en na de coronacrisis. “Ik hoop dat die korte ketens die nu versneld groeien aan boeren laten zien dat het geen geitenwollensokkendroom is, laten zien dat ze lokaal spullen kunnen afzetten en niet alleen op export gericht hoeven te zijn.”

“Ik denk dat kortere ketens niet het enige middel zijn, maar een middel om kringlooplandbouw mogelijk te maken. Kortere ketens laten zich sneller sluiten dan heel lange internationaal gerichte ketens. Het geeft boeren het verdienvermogen dat ze nodig hebben om al die investeringen, die we aan hen vragen als maatschappij, ook te kunnen betalen.”

“Een kortere voedselketen is niet zaligmakend, maar kan wel ons systeem veel robuuster maken. Dat is a blessing in disguise van deze vreselijke coronacrisis.”