Banken: weeg onderpand meer mee in nieuwe regels

Volgens de nieuwe regels worden de risico’s van leningen aan agrarisch ondernemers aanmerkelijk hoger gewogen dan op basis van het risicoprofiel nodig is, zelfs nadat het beschikbare onderpand is meegenomen. De banken stellen dat voor agrarische kredietverlening minimaal 30% extra kapitaal moet worden aangehouden door de banken om het veronderstelde risico af te dekken.

Handel in agrarische producten

Ook bij de handel in agrarische producten heeft Basel IV een negatieve uitwerking. Veel factoren die het kredietriscio beperken, worden in de standaardtabellen van Basel IV niet meegenomen. “Dit zorgt ervoor dat banken meer kapitaal moeten aanhouden, waardoor de kosten voor export en import van landbouwproducten zullen stijgen.”

Grotere kapitaalbuffers

De Europese Commissie zal naar verwachting eind deze maand voorstellen doen voor de implementatie van de nieuwe bankenregels in de Europese Unie. Een van de knellende onderdelen daarin is de verplichting om grotere kapitaalbuffers aan te houden om financiële schokken op te vangen. Er komt druk op de financierbaarheid van de agrisector, stelt Otto Steins, senior-adviseur toezicht van de NVB. De nieuwe regels dwingen banken ertoe meer te kijken naar rentabiliteit en liquiditeit en minder naar de waarde van de bezittingen.

Verduurzaming voedselketen in de knel

In een toelichting zegt de NVB dat onder andere de verduurzaming van de voedselketen in de knel kan komen. De kredietverlening in de agrarische sector is vanouds in Nederland vooral gebaseerd op de waarde van de bezittingen (grond, gebouwen, machines), in combinatie met een beoordeling van de investeringsplannen. Meer inbreng van onderpand kan ondernemers een hogere lening of een beter tarief opleveren. Onder de nieuwe Basel IV-regels hebben banken minder mogelijkheden het onderpand mee te wegen.

Effecten zo klein mogelijk maken

Het zijn vooral banken in Noordwest-Europa die zich in Brussel al hebben laten horen. Banken die van oudsher risicovolle ondernemingen en investeringen financieren, houden doorgaans al een grotere marge aan, waardoor de nieuwe bankenregels voor hen minder, of soms geen enkele impact hebben, zegt vicevoorzitter Bas Brouwers van de NVB in een toelichting. Brouwers wil dat in het Europees Parlement en via de lidstaten invloed op de voorstellen van de Europese Commissie wordt uitgeoefend, om de effecten in elk geval zo klein mogelijk te maken.

Stijging huizenprijzen

Op de woningmarkt leiden de veranderingen van de regels ertoe dat banken geen rekening mogen houden met de stijging van de huizenprijzen. De NVB verwacht dat er kortere rentevaste leningen zullen worden verstrekt, met meer renterisico voor de hypotheeknemer.

Wetgevingsproces

De nieuwe bankenregels zouden in 2023 van kracht moeten worden, maar het is de vraag of het wetgevingsproces in de Europese Unie snel genoeg gaat om die datum te halen. In de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk liggen ook nog geen concrete voorstellen op tafel voor de implementatie van de regels.