Bazen van frituurvet-kartel krijgen boete van € 190.000

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft een omvangrijk kartel blootgelegd in de inzamelingssector van gebruikt frituurvet. De karteldeelnemers hebben forse boetes gekregen, evenals de leidinggevenden van de drie betrokken bedrijven. De Vereniging Professionele Frituurders (ProFri) schat dat 40.000 tot 60.000 bedrijven in Nederland financieel nadeel hebben ondervonden van de kartels. ProFri onderzoekt of een gezamenlijke procedure kan worden gestart om de karteldeelnemers een schadevergoeding te laten betalen.

Belangrijke grondstof voor biodiesel

Gebruikt frituurvet of frituurolie wordt ook wel used cooking oil (UCO) genoemd. Bedrijven zoals horeca, cateraars en voedingsmiddelenproducenten zijn verplicht frituurvet duurzaam af te laten voeren. Het afvalproduct is een belangrijke grondstof voor de productie van biodiesel. Biodiesel op basis van UCO wordt door de overheid als duurzamer gezien omdat het verse plantaardige olie vervangt. Voor de productie van verse olie is landbouwgrond nodig waar dan geen voedsel op verbouwd kan worden. Het gebruik van UCO voor de productie van biodiesel wordt daarom gestimuleerd. Restaurants, snackbars en andere voedselbereiders laten het gebruikte vet en olie ophalen door UCO-inzamelaars. Ze ontvangen daar een vergoeding voor van inzamelbedrijven zoals Rotie (dat nu Quatra heet), Nieuwcom (bekend onder de handelsnaam Olthuis) en UCO Kampen. Die verkopen het door aan biodieselfabrikanten of handelaren.

Twee kartels

Deze drie bedrijven vormden volgens de ACM twee kartels. Rotie had afspraken gemaakt met UCO Kampen. En Rotie had aparte afspraken gemaakt met Nieuwcom. De ACM heeft geen kartelafspraken tussen UCO Kampen en Nieuwcom vastgesteld. Het eerste kartel liep van februari 2011 tot en met februari 2016. De verboden afspraken tussen Rotie en Nieuwcom liepen van november 2012 tot en met december 2018.

De ACM was in 2018 getipt door de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit. Bij beide kartels maakten de deelnemers afspraken over inkoopprijzen en zij verdeelden onderling de leveranciers van UCO. In de kartelperiode hadden de drie bedrijven 80% tot 90% van de Nederlandse markt in handen.

Lees ook: Kartel in frituurvet moet boeten

Hoge boetes

De ACM neemt het kartel hoog op. De frituurders hadden weinig keuze uit een afnemer omdat er volgens de ACM nauwelijks buitenlandse partijen actief zijn in Nederland. Bovendien is de hoogte van de UCO-inkoopprijs hèt criterium waarop de inzamelaars met elkaar concurreren. Zo’n kartel verstoort de markt dus behoorlijk. Daarom heeft de ACM hoge boetes opgelegd. De boetes voor de bedrijven en voor de leidinggevenden zijn wel met 10% verlaagd omdat ze hebben meegewerkt aan het onderzoek. Voor de economische opvolgers van Rotie is de boete € 8.998.500. Maar dit is hoger dan de maximumboete van 10% van de omzet, waardoor de boete is verlaagd naar € 2.078.257. Nieuwcom moet € 1.536.705 betalen. UCO Kampen krijgt geen boete omdat het bedrijf in 2019 failliet ging.

Ook de leidinggevenden van de drie bedrijven krijgen een fikse geldstraf. De leidinggevende van UCO Kampen krijgt € 81.000 aan zijn broek. Maar omdat hij dat niet kan betalen verlaagt de ACM dat naar € 1.000. De leidinggevende van Nieuwcom moet € 63.000 betalen. De leidinggevende van Rotie krijgt de hoogste boete omdat hij twee kartels heeft aangestuurd. Zijn boete bedraagt € 126.000.