Het Omschakelfonds, dat boeren moet helpen bij het verder verduurzamen van hun bedrijf, is een Omschakelprogramma geworden. Niet alleen de boer en tuinder kunnen ervan profiteren, ook adviseurs.
De overheid wil boeren ondersteunen bij de omschakeling naar een meer duurzame productie. In het Omschakelprogramma zijn diverse regelingen opgesteld om ondernemers te ondersteunen. In totaal is € 175 miljoen beschikbaar.
Omschakelspoor en overbruggingsspoor
Het Omschakelprogramma bestaat uit twee sporen. Een omschakelspoor met een investeringsfonds, subsidieregeling voor bedrijfsplannen en een regeling voor demonstratiebedrijven. Het tweede spoor is het overbruggingsspoor, met een werkkapitaalregeling voor de jaren dat een bedrijf in omschakeling is.
Via het Investeringsfonds Nationaal Groenfonds kunnen boeren en tuinders op basis van goedgekeurde bedrijfsplannen een achtergestelde lening (risicodragend kapitaal) krijgen voor de omschakeling. De achtergestelde lening moet banken ook meer zekerheid bieden om de financiering te verstrekken. Dit jaar wordt hiervoor € 10 miljoen vrijgemaakt, volgend jaar gaat het om € 65 miljoen, in 2022 en 2023 om € 50 miljoen. Omdat het om leningen gaat, verwacht het ministerie het grootste deel weer terug te krijgen.
Lees ook: Investeringsfonds omschakeling begin 2021 open
Werken aan zeven duurzaamheidsdoelen
Om in aanmerking te komen voor de lening, moeten ondernemers een bedrijfsplan maken waarin ze duidelijk aangeven welke omschakeling ze gaan maken. Het moet echt gaan om een systeemverandering, bijvoorbeeld alleen het plaatsen van zonnepanelen is niet genoeg.
Aan welke eisen de plannen precies moeten doen, wordt nog verder uitgewerkt. Duidelijk is dat er wordt gestuurd op doelen, omdat bedrijven en sectoren heel verschillend zijn. Doelstelling is dat er aan zeven doelen wordt gewerkt:
- stikstofemissiereductie
- reductie van emissies naar bodem, water en lucht
- vergroting van de biodiversiteit
- verbeteren van de bodemkwaliteit
- hergebruik van grondstoffen uit reststromen
- vermindering van externe inputs
- verbetering van dierenwelzijn
Hoe dit precies wordt gemeten, wordt verder uitgewerkt. Er komt een systeem in samenhang met de kritische prestatie indicatoren (KPI‘s) die gebruikt worden om de transitie naar kringlooplandbouw te monitoren. Ook wordt gekeken naar bestaande systemen van ketenpartijen zoals het Beter Leven keurmerk. Mogelijk komt er een soort puntensysteem.
Subsidie om boeren te helpen met bedrijfsplan voor omschakeling
Omdat het opstellen van een goed bedrijfsplan voor omschakeling niet eenvoudig is, trekt landbouwminister Carola Schouten € 1,9 miljoen uit voor de subsidieregeling Agrarische Bedrijfsadvisering en educatie voor duurzame landbouw (SABE, onderdeel van ‘Innovatie op het boerenerf’) via deze regeling worden ook de kennisvouchers uitgegeven in het kader van het stikstofbeleid.
Om te zorgen dat er voldoende praktijk- en voorbeeldbedrijven zijn die een omslag hebben gemaakt, kunnen individuele ondernemers of samenwerkingsverbanden subsidie aanvragen om als demonstratiebedrijf te fungeren. Bedrijven moeten dan verplicht activiteiten organiseren om kennis te delen met anderen. Voor deze regeling is € 1,7 miljoen beschikbaar.