Beeldvorming moet duurzame landbouw ondersteunen

Onderzoek laat bijvoorbeeld zien dat belangengroepen en wetenschappers in de landbouw steeds vaker spreken van ‘conventionele landbouw’. Dit beeld wordt gebruikt om allerlei landbouwsystemen – zoals traditionele, kleinschalige, gemechaniseerde, intensieve, commerciële en industriële – te versimpelen.

Volgens de onderzoekers is dat rampzalig omdat die andere toevoegingen juist nodig zijn voor het ontwikkelen van strategieën om landbouw te verduurzamen.

Beeldvorming in twee stappen

De beeldvorming bestaat uit twee stappen. Eerst worden alle gangbare landbouwsystemen op één hoop gegooid en ‘conventionele landbouw’ genoemd. Daarna wordt dit beeld tegenover alternatieve vormen van landbouw gezet, zoals biologische, ‘climate-smart’ of regeneratieve landbouw.

Door deze contrastwerking ontstaat de boodschap dat ‘conventionele landbouw’ slecht is. Het is niet duurzaam, slecht voor het milieu en klimaat, sterk gemechaniseerd, grootschalig en slecht voor de plattelandsgemeenschap.

Rijp voor vervanging

Het gevolg is dat in de politieke discussie over de landbouwtransitie ‘conventionele landbouw’ wordt geportretteerd als statisch, homogeen, ouderwets en dus rijp voor vervanging. Dit beeld klopt niet omdat ‘conventionele landbouw’ uit vele systemen bestaat. Deze systemen kunnen heel klein en heel groot zijn, al dan niet commercieel en zowel zeer intensief als extensief. Hierdoor missen we in de politieke discussie andere variabelen, zoals de beschikbaarheid van hulpbronnen en de rol van milieu en klimaat.

Versimpeling ontkent het beeld van de rijke variatie aan bestaande systemen

Ik ben het helemaal met de onderzoekers eens dat de ontwikkeling van duurzame landbouwsystemen wordt belemmerd door alles op één een hoop te gooien. Versimpeling ontkent het beeld van de rijke variatie aan bestaande systemen. De vraag is juist hoe deze varianten kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van duurzame strategieën in de landbouw.