Omgeving landbouw Vilsteren. Melkveehouders gaan op dit landgoed en in het Vechtdal samen met provincie Overijssel werken aan verduurzaming. - Foto: Ruud Ploeg
In het Vechtdal is een proef gestart om boeren te betalen voor geleverde duurzame diensten in plaats van dat ze subsidie krijgen voor gederfde inkomsten.
door Daan Heurkens, consultant bij adviesbureau Boerenverstand
Van de landbouw, en in dit geval de melkveehouderij, zijn hoge verwachtingen op het gebied van duurzaamheid. Deze verwachtingen komen vanuit verschillende hoeken. Denk aan burgers, afnemers, waterschappen, banken en verschillende lagen van de overheid (landelijk, provinciaal, gemeentelijk).
Met name de laatste groep is erin geslaagd een enorm ingewikkeld systeem van wetten, regels en subsidies op te tuigen om de landbouw te bewegen richting een duurzame toekomst. In de praktijk blijkt echter dat het voor de boer onduidelijk is waar het op de lange termijn heen moet met zijn individuele bedrijf en hoe zijn strategie er dus uit moet zien.
Samenwerking in pilot
Om deze impasse te doorbreken, hebben de provincie Overijssel en landgoed Vilsteren, in het kader van Soil4U, het initiatief genomen om in samenwerking met een aantal boeren te komen tot het daadwerkelijk concretiseren van een alternatief. Dit gaat in een pilot worden toegepast op landgoed Vilsteren en in het Vechtdal.
Een set van eenvoudige, te belonen KPI’s (kritische prestatie-indicatoren) wordt gehanteerd bij de bedrijven in hun zoektocht naar minder stikstof en broeikasgassen, betere bodem, meer natuur, vastlegging CO2, et cetera. Per thema wordt een KPI met een streefwaarde voor de lange termijn vastgesteld.
Boer kiest eigen maatregelen
Het is aan de boer om eigen maatregelen te kiezen om de doelstellingen te behalen. Hij mag zelf bepalen of hij dit op een hoogtechnologische wijze wil aanpakken, met bijvoorbeeld precisiebemesting, luchtwassers en mestvergisters, of met een laag kostensysteem waarbij weinig grondstoffen worden aangekocht.
Op basis van behaalde doelstellingen kunnen beloningen worden uitgereikt. Dit kan financieel bijvoorbeeld door het geven van subsidies, maar ook door een beperkte regeldruk, vrijstellingen (denk aan bovengronds mest uitrijden) of mogelijkheden als het vervangen van kunstmest door dierlijke mest.
Iedereen spreekt dezelfde ‘taal’, de boerentaal
Uitgangspunt is een integrale aanpak. Dus geen aparte regelgeving voor ammoniak of klimaat, geen landelijke en provinciale voorschriften, geen korte-termijnaanpak. Nee, iedereen spreekt dezelfde ‘taal’, de boerentaal. We praten dus in het geval van stikstof over stikstofoverschotten, ureum en uren weidegang in plaats van mollen ammoniak die volgens discutabele computermodellen vele kilometers verderop zouden neerdwarrelen.
Betaling voor behaalde stikstof- en klimaatwinst
Kortom, het uitgangspunt is de wens van de sector om beloond te worden op het behalen van doelen in plaats van verplicht te moeten voldoen aan middelvoorschriften en het creëren van nieuwe verdienmodellen. Dus geen subsidie voor gederfde inkomsten, maar een betaling voor geleverde diensten op basis van langjarige contracten. Binnen dit project zal een eerste betaling voor behaalde stikstof- en klimaatwinst worden gerealiseerd.
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht