Branche kraakt onderzoek over werking emissie-arme vloer

Dikke meetrapporten liggen op tafel bij Eric van den Hengel en Mark Thomassen. Lang hebben zij getwijfeld om naar buiten te treden over de twijfel die is ontstaan over de werking van emissie-arme vloeren in de melkveestallen. ‘Want je wilt niet nog meer rumoer’. Maar nu willen ze hun verhaal kwijt.

Zij zien boeren aarzelen om die speciale vloeren te laten leggen. Dat raakt de sector. Thomassen: “Vijf jaar en veel geld hebben we gestoken in de ontwikkeling van onze emissie-arme MeadowFloor. Dan is het hopeloos frustrerend, dat de werking in twijfel wordt getrokken door ongefundeerde onderzoeken en rapporten, waarvan de verkeerde conclusies bij boeren blijven hangen.”

Het gaat helemaal de verkeerde kant op, als we aan de wetenschap gaan twijfelen

De twee hebben het over een CBS-rapport uit 2019. Aan de hand van de mestafvoer becijferde CBS dat er minder stikstof in de mest zat in emissie-arme stallen dan verwacht. Recent kwamen er metingen bij van Mineral Valley Twente, waaruit zou blijken dat de emissie-arme vloeren nauwelijks effect hebben. “Een flutonderzoek. Onjuist, maar toch gaan de landbouworganisaties en de politiek er mee aan de haal. Volstrekt onbegrijpelijk.” De ergernis bij de twee spat er vanaf.

Hoezo een flutonderzoek?

Eric: “Er is geen rapport, niks. Alleen hand­metingen van de Omgevingsdienst Twente, die wetenschappelijk niets voorstellen. Metingen op een willekeurig moment van een dag, zonder een deugdelijk protocol en zonder dat je achter de cijfers kunt kijken. De concentraties ammoniak in de stal zegt nul komma niks over de emissie uit de stal en daar gaat het juist om. Hoeveel lucht gaat er uit de stal en wat is de ammoniakconcentratie daarin? Dat maakt heel veel uit. Hoe meer je ventileert hoe meer je afvoert.”

Hoe moet er dan wel worden gemeten?

Eric: “Al sinds 1993 is er voor emissie-arme stallen een goed onderbouwd wetenschappelijk meetprotocol van kracht, waarop vervolgens het leaflet (de productomschrijving, red.) is gebaseerd. Zo’n door de overheid vastgesteld meetprotocol van wel 60 pagina’s schrijft voor waaraan de stal en de metingen moeten voldoen. Dat meten gebeurt een jaar lang, zes keer 24 uur per stal, in vier verschillende stallen op dezelfde vloer. Allerlei uitgangspunten worden meegenomen voeding, aantal dieren, ras, de melkproductie, het ureumgetal, vaste meetpunten, buiten- en binnentemperatuur enzovoorts. Heel veel data worden zo geregistreerd. Wetenschappelijke deskundigen van onder meer de WUR begeleiden dat. Dat meetprotocol is al verschillende keren verfijnd, voor het laatst in 2017. Dat protocol is overgenomen in een internationaal protocol (Vera) voor Nederland, Duitsland en Denemarken, wat ook andere Europese landen accepteren. Het is niet zomaar iets.”

Veehouders moeten echt wakker worden. Niet meewaaien met geluiden van ‘het is niet nodig om in die technische voorzieningen te investeren”

Mark: “Die gegevens uit die onderzoeken zijn wetenschappelijk onderbouwd. Het gaat helemaal de verkeerde kant op, als we aan de wetenschap gaan twijfelen.”

Jullie benadrukken het belang om vast te houden aan dat wetenschappelijke protocol.

Eric: “De veehouderij schiet zich in de eigen voet, als ze de wetenschap loslaat. In Nederland is afgesproken dat we de uitstoot van ammoniak en broeikasgassen drastisch beperken. Die opgave gaat echt niet van tafel. Voor de toekomst van de veehouderij zijn er dan twee mogelijkheden: of de veehouderij kan door dankzij innovatieve technische oplossingen gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek of de politiek krimpt de sector fors in. Technisch is het goed mogelijk om de uitstoot met minstens de helft te reduceren. Als de wetenschappelijke bewijzen ter discussie komen te staan, verdwijnt het geloof bij veehouders om nog in die oplossingen te investeren. Waarom zou de overheid dan nog insteken op technische oplossingen? Je ziet het nu gebeuren. CBS zorgt met haar berekeningen voor onrust en Mineral Valley Twente suggereert dat de investeringen in emissie-arme vloeren weggegooid geld zijn. Landbouworganisaties gaan daarin mee. Uiteindelijk stuur je daarmee aan op inkrimping van de veestapel. We staan erbij en we laten het gebeuren. Het is bizar. Veehouders moeten echt wakker worden. Niet meewaaien met geluiden van ‘het is niet nodig om in die technische voorzieningen te investeren’.”

Wat beweegt de landbouworganisaties?

Eric: “Ze denken dat er goedkopere oplossingen zijn: het voerspoor, weidegang en de opkoop van bedrijven door de overheid. Het voerspoor vermindert inderdaad de emissie, maar het is echt niet overal toepasbaar. Je moet zoveel mogelijk middelen inzetten, waaruit de veehouder kan kiezen. Daar horen de emissie-arme vloeren bij.”

Veehouders zijn massaal de investeringen in emissie-arm aan het doorschuiven

Jullie praten natuurlijk voor eigen parochie. Jullie belang is om vloeren te slijten.

Mark: “Ons eerste belang is dat de overheid, maar ook de sector vierkant achter het werken met de meetprotocollen blijft staan en deze werkwijze verdedigt. Veehouders moeten erop kunnen vertrouwen. We hebben heel veel tijd geïnvesteerd om aan te tonen dat de vloer doet wat hij belooft en dat doet hij. Een veehouder zou trots moeten zijn, waarin hij heeft geïnvesteerd. Hij zou een groot bord bij zijn bedrijf moeten neerzetten, met ‘hier is geïnvesteerd in een milieu- en diervriendelijke stal’.”

Eric: “Als het inkrimpen wordt, hebben de vloerfabrikanten zeker geen handel. 27 jaar werken we nu met die meetprotocollen. Dat moeten we handhaven, het is betrouwbaar. Het kan toch nooit zo zijn dat een of ander flutonderzoek dat onderuithaalt.”

Wat merken jullie van die twijfel in de markt?

Mark: “Het is de onrust. Veehouders zijn massaal de investeringen in emissie-arm aan het doorschuiven. In Brabant gold een deadline, dat veehouders een stal die ouder is dan twintig jaar in 2020 emissie-arm moesten maken. Die datum is nu opgeschoven naar 2024, maar vergeet niet dat de komende jaren de eisen alleen maar strenger worden. Hoe langer veehouders wachten, hoe meer er gereduceerd moet worden. Maar het speelt niet alleen in Brabant. In heel Nederland moeten stallen worden aangepast als je wilt vernieuwen of uitbreiden.”