Brexit: Brussel en Londen mijlenver uit elkaar

De bel voor de volgende ronde is gegaan. Maandag zijn de Europese Unie en de Britse regering begonnen aan de onderhandelingen over een nieuw handelsakkoord. De vooruitzichten zijn niet goed, de standpunten liggen mijlenver uit elkaar. De kans dat er op 1 januari 2021, als de huidige overgangsperiode afloopt, bij de grenzen van het VK douanecontroles komen, met alle administratieve lasten van dien, lijkt dan ook met de dag groter te worden.

‘The Future Partnership’

De EU heeft haar uitgangspositie uiteen gezet in ‘The Future Partnership’. Daarbij wordt aangegeven dat de huidige overgangsperiode één keer met één of twee jaar kan worden verlengd. De Britse premier Boris Johnson bezweert echter keer op keer dat daar geen sprake van kan en zal zijn. Sterker nog, hij stelde vorige week dat er eind juni zicht moet zijn op concrete resultaten of zijn Britse delegatie loopt weg. “Dan gaan we ons concentreren op de verdere voorbereidingen voor een no-deal.”

Level playing field

De EU streeft naar een ‘ambitieus, verstrekkend en evenwichtig economisch partnerschap met het VK’. “Dat moet onderbouwd worden door sterke toezeggingen om een eerlijk speelveld – level playing field – voor open en eerlijke concurrentie te garanderen, gezien de nabijheid van en de economische banden tussen het VK en de EU”, klinkt het uit Brussel. Brussel wil met name dat Londen de regels en voorschriften van de EU in grote lijnen blijft volgen, ook de nieuwe, omdat er anders juist oneerlijke concurrentie zou ontstaan. De EU zegt daarbij wel toch te streven naar een vrije handel zonder tarieven of quota voor goederen. Bovendien wil Brussel dat geschillen worden voorgelegd aan het Europese Hof van Justitie in Luxemburg.

Het VK zal ook niet onderhandelen over ‘enig arrangement waarin we geen controle hebben over onze eigen wetten

Maar die uitgangspunten staan lijnrecht tegenover de ideeën van Johnson en consorten. De Britten willen ‘een vriendschappelijke relatie tussen soevereine gelijkwaardigen waarbij beide kanten elkaars wettelijke autonomie respecteren’. Het VK zal ook niet onderhandelen over ‘enig arrangement waarin we geen controle hebben over onze eigen wetten.’ Ze willen geen regels uit Brussel volgen. Die regels willen de Britten hoe dan ook zelf op kunnen stellen. Ook de rol van de Europese rechters is voor Londen niet te accepteren.

Subsidies

Uit de nieuwe steunregelingen voor de boeren, die vorige week door minister George Eustice van Plattelandszaken zijn gepubliceerd, blijkt wat dat in de praktijk kan betekenen. Eustice gaat zijn boeren allerlei subsidies verstrekken voor milieu- en natuurvriendelijke activiteiten. Maar ook voor het verhogen van de productiviteit, verbeteren van het dierenwelzijn en andere verbeteringen van de bedrijfsvoering. Dat soort subsidies was tot brexit op 31 januari onderworpen aan goedkeuring door de Europese Unie – of überhaupt niet toegestaan – maar nu kan Londen zijn eigen gang gaan. Dat betekent dus dat een Britse boer of agrarisch bedrijf subsidie krijgt voor, zeg, een nieuwe melkmachine of varkensstal, terwijl dat in de EU niet is toegestaan. Ergo: weg met het eerlijke speelveld.

Het zou best zou kunnen zijn dat de Amerikanen straks veel meer agrarische producten, zeg vlees of kip, aan de Britten mogen leveren

Handel tussen EU en VK

Bij dat alles komt nog één aspect dat wel eens onderbelicht blijft. In de verhalen over de brexit-onderhandelingen gaat het steeds over de handel tussen de EU en het VK. Nederlandse exporteurs gaan er vanuit dat ze blijven exporteren naar de Britse markt, al wordt dat wel moeilijker. Maar de vraag is of die Britse vraag naar Europese producten ook blijft bestaan. De regering in Londen hecht net zo veel waarde aan een handelsakkoord met de EU als aan één met de VS en andere landen. Met Washington wordt momenteel ook al onderhandeld. Het zou best zou kunnen zijn dat de Amerikanen straks veel meer agrarische producten, zeg vlees of kip, aan de Britten mogen leveren, waarmee de vaderlandse export naar de momenteel tweede buitenlandse markt hoe dan ook een stuk minder dreigt te worden.