Brussel: 100 miljoen voor door Oekraïens graan gedupeerde boeren

Die werkt ook aan ‘preventieve maatregelen’ om te voorkomen dat de import van een aantal Oekraïense landbouwproducten Europese landbouwers schaadt. Polen, Hongarije, Slowakije, Roemenië en Bulgarije klagen al langer dat hun boeren in de knel komen door de importen uit Oekraïne. Sinds de Russische invasie zijn die deels verschoven van Arabische en Afrikaanse landen naar de EU. De unie heeft de toegang vergemakkelijkt om Oekraïne te helpen.

Vorige maand trok de commissie al ruim € 56 miljoen uit om benadeelde boeren te helpen. Maar dat stemde de gedupeerde landen nog niet tevreden. Polen ging zelfs over tot het weren van Oekraïens graan en een aantal andere voedingswaren, ook al laten EU-lidstaten handelskwesties in principe aan de commissie over. Dinsdag sloten Oekraïne en Polen alsnog een akkoord, al is dat volgens de commissie slechts ‘een eerste stap’.

Deal Polen-Oekraïne

Intussen hebben Polen en Oekraïne een deal gesloten over de doorvoer van Oekraïens graan. Volgens de Poolse landbouwminister Robert Telus komt er nu een systeem om ervoor te zorgen dat het graan door zijn land vervoerd kan worden, maar niet op de Poolse markt terechtkomt. Volgens Telus zullen die transporten worden gemonitord en verzegeld. “We hebben een mechanisme opgezet waarbij zelfs niet 1 ton graan in Polen blijft”, aldus Telus na gesprekken met Oekraïense regeringsfunctionarissen in Warschau.

De Poolse ontwikkelingsminister Waldemar Buda zei dat de deal vanaf vrijdag in werking treedt, maar dat een importverbod voor Oekraïense levensmiddelen voor verkoop in Polen wel in stand blijft. Naast graan staat ook onder meer honing uit Oekraïne op de lijst met verboden producten.

Oekraïne kan veel minder graan dan normaal via havens aan de Zwarte Zee vervoeren en daardoor komt er meer over land binnen in landen in Centraal-Europa. Daardoor staan de prijzen daar onder druk. Poolse boeren kwamen daartegen in protest. In Hongarije en Slowakije geldt ook een importverbod voor Oekraïens graan. Roemenië en Bulgarije zouden nog kijken naar een verbod.

De Europese Commissie hekelde de invoerverboden voor Oekraïens graan en andere landbouwproducten die Polen, Hongarije en Slowakije hebben ingesteld. Volgens Brussel zijn die onacceptabel omdat handelsbeleid iets is waarover alleen de commissie mag beslissen. Lidstaten kunnen niet zelfstandig beslissingen nemen daarover, aldus Brussel.

Meeste nog via Zwarte Zee

Hoewel de hoeveelheden lager waren dan voor de oorlog, vervoerde Oekraïne dankzij de met Rusland, Turkije en de Verenigde Naties gesloten graandeal nog altijd verreweg het grootste deel van zijn landbouwproducten via de Zwarte Zee. Volgens Oekraïne ging het om circa 3 miljoen ton graan per maand tegen 200.000 ton graan die via Polen naar andere Europese havens werd vervoerd. Daarnaast komen er maandelijks nog zo’n 300.000 tot 500.000 ton oliën, suiker, eieren, vlees en andere producten Polen binnen.