CEO Bolletje: ‘Bakken zonder aardgas nog onmogelijk’

De overheid wil het gasverbruik in Nederland de komende jaren drastisch verminderen. Uiterlijk in 2050 mag Nederland helemaal geen aardgas meer verbruiken. Het motto ‘Van het gas af’ stelt sommige bedrijfstakken voor een flinke uitdaging, zoals de bakkerijsector. Dat geldt ook voor bakkerij Bolletje in Almelo. Er zijn nog nauwelijks alternatieven voor gasgestookte ovens. En de groene energieopwekking is nog onvoldoende ontwikkeld, zegt CEO Jürgen Fabian. “Voor het streven van de overheid om op termijn alle bedrijven los te koppelen van het aardgasnet moet er nog aardig wat gebeuren. De overheid heeft een aantal richtlijnen en tijdspaden opgesteld, voor ons allemaal als burgers en voor de bedrijven die binnen deze kaders werken. Dat brengt voor Bolletje als middelgroot bakkerijbedrijf de nodige uitdagingen en dilemma’s met zich mee.”

Waarom is energiebesparing belangrijk voor Bolletje?

“We zien allemaal de noodzaak om iets aan de klimaatverandering te doen en Bolletje wil met het “Bolletje Bewust” beleid haar verantwoordelijkheid nemen. Tegelijkertijd is het nodig om dit op een economisch verantwoorde manier te kunnen doen om als bedrijf de continuïteit te waarborgen. Het is daarom belangrijk om te onderzoeken welke kansen of bedreigingen er zijn in deze onzekere, complexe en tegenstrijdige (wereld)markt en wat de invloed is van het beleid van de Nederlandse overheid. Hier zijn we volop mee bezig en dat heeft geleid tot een aantal doelstellingen ”

Wat heeft Bolletje tot nu toe gedaan aan energiebesparing?

“Bolletje doet mee aan Energie Koplopers Overijssel. Dat is een initiatief van de provincie Overijssel waarbij bedrijven kennis en ervaringen uitwisselen over energiebesparing. Bolletje bakt met zo’n tien ovens die op gas worden gestookt. We passen warmteterugwinning toe zodat een deel van de warmte van de ovens opnieuw wordt gebruikt. Bolletje heeft enkele tonnen geïnvesteerd in energiebesparende verlichting. We hebben fors geïnvesteerd in het aanbrengen van een warmtewerende coating op een deel van onze zwarte platte daken. Door het witmaken wordt het in de zomer minder warm in onze bakkerij. Zo kunnen we het binnenklimaat beter reguleren. We verbruiken nu 70% minder energie voor de airconditioning. We hebben meer digitaal overleg tussen onze bakkerijen, waardoor we het aantal deelauto’s voor het personeel konden halveren. En de deelauto’s zijn steeds meer hybride of elektrisch. We gaan onze stoomketel vervangen door een nieuwe die veel minder energie verbruikt.”

_{Tekst gaat door onder de foto}

Zijn deze energiebesparende maatregelen rendabel te maken?

“Energie is kostbaar. En Bolletje wil een bijdrage leveren aan het halen van de klimaatdoelstellingen. Maar de ‘return on investment’ is vaak laag. Het kan lang duren om dergelijke investeringen terug te verdienen. Maar we hebben onszelf gecommitteerd aan een energiereductie in 10 jaar van 15% per eenheid product. Dit wordt behaald door optimalisaties in de processen, waar door nieuwe technologie en software winst te halen is. Maar dit rendabel te doen is uitdagend. Zelfs met de huidige hoge energieprijzen.”

Er zijn heel veel vraagstukken die moeten worden opgelost om bakovens te kunnen stoken op waterstof

Er wordt veel gesproken over het inzetten van waterstof in plaats van aardgas. Kan dat bij Bolletje?

“Wij hebben ons in 2021 aangesloten bij H2Hub Twente. Dat is een samenwerkingsverband van bedrijven en onderwijsinstellingen om waterstoftechnologie verder te ontwikkelen. Het inzetten van waterstof is niet zomaar toepasbaar voor ons. Bolletje werkt veel met directgestookte gasovens. Er zijn heel veel vraagstukken die moeten worden opgelost om die te kunnen stoken op waterstof. Er zijn nog geen geheel waterstofgestookte bakovens ontwikkeld. En waterstof produceert per eenheid minder warmte dan aardgas. Dus moeten de aanvoerleidingen naar de ovens worden vergroot om voldoende aanvoer van waterstof te krijgen. Als eerste stap overwegen we om onze dertien eigen vrachtwagens op waterstof te laten rijden in plaats van op diesel. Maar dat kan pas als er voldoende tankstations verspreid over Nederland zijn waar de chauffeur kan bijtanken.”

Kan Bolletje zelf elektriciteit produceren?

“Wij kunnen hier op het industrieterrein in Almelo geen windmolen plaatsen. Dat staat de overheid niet toe onder de huidige voorwaarden. Zonnepanelen op onze platte daken is ook niet mogelijk doordat de gebouwstructuren hier niet op zijn berekend. Een probleem is ook nog dat we als bedrijf geen vergoeding krijgen als we groene energie zouden leveren aan het elektriciteitsnet. Stroom opslaan in accu’s is onevenredig duur. Dat drukt de rentabiliteit van zonnepanelen. Ten tweede zou de installatie van zonnepanelen gevolgen hebben voor de brandverzekering van de bakkerij. Dat maakt de verzekeringspremie onbetaalbaar. Een algemeen probleem is dat de capaciteit van het elektriciteitsnet in grote delen van Nederland te klein is voor nog meer stroom van zonnepanelen en windmolens. Bolletje verlaagt het elektriciteitsverbruik per eenheid product. Maar als we onze productie willen uitbreiden hebben we per saldo meer elektriciteit nodig. Dat is lastig, gezien de beperkte capaciteit van het elektriciteitsnetwerk.”

Is elektrificatie van de bakkerij een optie voor Bolletje?

“Ook dat is een lastig vraagstuk. Allereerst is er de economische kant. Onze gasgestookte ovens kosten gemiddeld € 5 miljoen per stuk en gaan ongeveer 30 jaar mee. Die vervangen door elektrische ovens betekent op korte termijn kapitaalvernietiging. Daarnaast is de besparing op energiekosten relatief klein, waardoor de terugverdientijd van een elektrische oven lang is. Bovendien moet een deel van onze producten gebakken worden in directgestookte ovens. Die kun je niet bakken in een indirect verhitte oven. Directgestookte ovens op elektriciteit zijn er niet.”

De overheid moet investeren in de capaciteit van het elektriciteitsnetwerk

Wat zou de overheid moeten doen?

“De overheid moet investeren in de capaciteit van het elektriciteitsnetwerk. Dat is een vereiste om te zorgen dat het bedrijfsleven de overstap kan maken van gas naar elektriciteit. Verder zitten de aanvragen voor subsidie op energiebesparing of energietransitie erg ingewikkeld in elkaar. Een relatief klein bedrijf als Bolletje heeft niet de capaciteit om daar mensen voor vrij te maken. Bovendien moeten subsidieaanvragen worden ingediend met adviezen van externe bureaus. Dat kost geld. Terwijl de kostenbesparing die we kunnen realiseren vaak maar beperkt is. Daarom zou de overheid de subsidies veel toegankelijker moeten maken voor kleinere bedrijven. Natuurlijk is er al veel gedaan door Bolletje vanuit de bestaande regelgeving en bijvoorbeeld de EED (Energie-Efficiency Richtlijn van de EU). Daar komen verplichtingen uit die binnen 5 jaar uitgevoerd moeten worden. Maar uit eigen beweging heeft Bolletje deze investeringen al grotendeels uitgevoerd. In 2022 gaat de laatste verplichting in uitvoering bij ons, dus ruim vóór 2025.”

Kan Bolletje zonder aardgas zoals de overheid wil?

“Dat is onmogelijk. We kunnen zelf geen elektriciteit opwekken met zonnepanelen of windmolens. De techniek van waterstof is zeker de eerste 15 jaar nog te duur en staat nu nog in de kinderschoenen. Het streven van de overheid om iedereen en alle bedrijven los te koppelen van het aardgasnet is een potentiële bedreiging voor Bolletje. Er is nog geen betaalbaar alternatief voor aardgas.”