Collectief biedt boer weinig zekerheid

Het Landbouw Collectief onder voorzitterschap van Aalt Dijkhuizen heeft voor de korte en lange termijn oplossingen vanuit de landbouw aangedragen om uit de stikstofimpasse te komen. Er is constructief nagedacht over de bijdrage die de landbouw kan leveren om andere sectoren te helpen. Het is een aanbod dat met de nodige randvoorwaarden is omkleed. Uitgangspunt is dat de landbouw al veel gedaan heeft en dat de productieniveaus in Nederland van melk, vlees en eieren niet dalen omdat wij het schoonst en veiligst kunnen produceren.

Het Landbouw Collectief biedt boeren weinig zekerheid. Voor de korte termijn wordt ingezet op een warme sanering van de varkenshouderij en drie maatregelen in de melkveehouderij. Dit zijn grotendeels goede maatregelen die aansluiten bij de brief van het kabinet, die weinig kosten en, wanneer goed uitgevoerd, leiden tot kostenbesparing. Dit zou ook een mooie eerste stap zijn richting kringlooplandbouw.

Langetermijndoel en oplossing komen niet overeen

Voor de lange termijn wordt ingezet op een periode van tenminste tien jaar waarbinnen de boer af is van steeds weer nieuwe regels en maatregelen, zodat boeren de aandacht weer kunnen richten op het bedrijf en het ondernemerschap. Dit is een te waarderen en respecteren streven, maar het voorstel sluit hier bepaald niet bij aan.

De boer wordt opgezadeld met een heel groot financieel risico

Het ontbreekt aan een langetermijndoel voor de reductie van ammoniak en stikstofoxiden uit de landbouw gekoppeld aan de instandhoudingsdoelen van de Natura 2000-gebieden, iets wat de Raad van State wel noodzakelijk acht. Ook de natuur zelf wordt ter discussie gesteld. Verder is het voorstel alleen op ammoniak gericht, terwijl de maatregelen negatieve effecten hebben op bodem, water, klimaat en biodiversiteit. Tot slot wordt de boer opgezadeld met een heel groot financieel risico, vanwege extra kosten voor investeringen in technologische maatregelen waarbij de vraag is of die voldoende werken.

Bemoedigend is dat ook de extensieve bedrijfssystemen genoemd worden, evenals grondgebonden melkveebedrijven met emissiearme bedrijfsvoering en inzet van dierlijke mest ter vervanging van kunstmest.

Onduidelijkheid over kosten en langetermijnplannen

Meer onderzoek is nodig voor onderbouwing van de besparingen, economie en kostprijs. In de praktijk zijn er al heel veel voorbeelden van dit soort bedrijven die zeer bewust omgaan met eigen resources waardoor weinig kunstmest en krachtvoer gebruikt hoeven te worden, maar ook de andere kosten zoals die van de dierenarts, antibiotica en dure technologie erg laag zijn. Deze bedrijven hebben grotere marges dan andere boeren en presteren veel beter op alle milieu- en klimaateffecten, zo blijkt uit cijfers van WUR. Op 27 november was er een congres in Kamerik waar juist deze aanpak centraal staat.

Het Landbouw Collectief snijdt zichzelf in de vingers met dit rapport: geen duidelijkheid op lange termijn en een enorm financieel risico door inzet op vooral technologische maatregelen die veel kosten. De boer gaat hier extra risico lopen, want het leidt tot meerkosten en de vraag is waar die terugverdiend worden. De wereldmarkt zoals die nu bediend wordt, gaat geen hogere marktprijs opleveren. Dus wordt de druk op verhogen productie en besparing op kosten alleen maar groter, met als gevolg een failliet landbouwsysteem.

Er is echt een systeemwijziging noodzakelijk om zowel aan de boer als ook de natuur toekomstperspectief te bieden.