Directeur van CLM wil partijen in agroketen verbinden

Edo Dijkman is best wel positief over de milieuprestaties van de agrarische sector. De ecologische voetafdruk van de land- en tuinbouw gaat omlaag, zegt hij. Al vele jaren. Op het moment dat dit interview plaatsheeft, blokkeren groepen boeren snelwegen. Dijkman, directeur van adviesbureau CLM, ziet het allemaal gebeuren, snapt de emoties. “Wellicht hebben veel mensen het beeld dat de landbouw het milieu steeds meer vervuilt. Is niet waar. Op bijna alle fronten is sprake van vooruitgang, de voetafdruk van de landbouw wordt kleiner.”

Perspectief van boeren

Hij noemt nitraat, gewasbescherming, antibiotica en waterkwaliteit. “Op al die thema’s is sprake van vooruitgang. En ja, ook op het thema stikstof. De ammoniakuitstoot is flink omlaaggegaan. Moet er meer gebeuren? Ja. Kan er meer gebeuren? Ja. Dat lukt echter alleen als je rekening houdt met het perspectief van boeren. Bijvoorbeeld door een regeling te treffen waarbij vrijkomende percelen ten goede komen aan boeren die extensiveren.”

CLM bestaat 40 jaar

Dijkman (47) is directeur van adviesbureau CLM dat dit jaar zijn 40-jarige bestaan viert. Hij wil niet al te hoogdravend doen over de prestaties van zijn organisatie, maar wil toch wel gezegd hebben dat CLM aan die verkleining van de voetafdruk een bijdrage heeft geleverd. Bijvoorbeeld door milieumeetlatten te ontwikkelen, door met boeren in waterwingebieden het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen te verlagen. “Natuurlijk, je kunt de verduurzaming die afgelopen decennia op gang is gekomen niet alleen op conto van mijn club schrijven. CLM heeft er wel een bijdrage aan geleverd. Vooral door partijen bij elkaar te brengen, samen aan de slag te gaan en altijd rekening te houden met het verdienvermogen van boeren en tuinders.”

Hij is trots op zijn mensen. “Al onze medewerkers zijn betrokken bij de landbouw én bij het milieu. Doen er alles aan om stappen voorwaarts te zetten. Beseffen dat daar meer partijen voor nodig zijn, niet alleen boeren. En dus zoeken we verbinding met overheden, verwerkende bedrijven, supermarkten en maatschappelijke organisaties. Ook met een partij als Wakker Dier. De onderlinge relaties in de brede agroketen zijn verbeterd. Ik durf te zeggen dat CLM daar afgelopen decennia een bijdrage aan heeft geleverd. Vraag maar na.”

Onze missie is om praktijkgerichte oplossingen te bedenken, uitvoerbaar door ondernemers’

Dijkman noemt CLM een missiegedreven adviesbureau. Pardon? “Onze missie is om de agrarische sector te verduurzamen. Is daar geen sprake van, dan zeggen we vriendelijk nee tegen een potentiële opdrachtgever. Onze missie is ook om praktijkgerichte oplossingen te bedenken, uitvoerbaar door agrarische ondernemers. Wij worden er erg ongelukkig van als ons rapport in een la belandt.”

Project met fruittelers

Onderdeel van de missie is dat de gemaakte winst wordt geïnvesteerd in projecten die bijdragen aan verduurzaming van de voedselketen. Dijkman. “Deden we eigenlijk al, maar dat hebben we dit jubileumjaar vastgelegd in onze statuten. Niet CLM, maar het milieu moet erop vooruitgaan.” Voorbeeld van zo’n zelf gefinancierd onderzoek gaat binnenkort starten. “We gaan onderzoeken op welke manier fruittelers een meerprijs kunnen krijgen voor het nemen van bovenwettelijke teeltmaatregelen, bijvoorbeeld op het gebied van klimaat, biodiversiteit en gewasbescherming. Zoiets bestaat al in de zuivel, maar nauwelijks in de hardfruitsector. We gaan dit project doen met fruittelers, verwerkende bedrijven en afzetorganisaties. Natuurlijk zoeken we weer verbinding met andere partijen in de keten. Die heb je namelijk keihard nodig.”

Niet CLM, maar het milieu moet erop vooruitgaan

Het gesprek komt op voedselbossen. Goed initiatief, vindt Dijkman. “Ik zeg niet dat CLM daar als adviesbureau geen bijdrage aan wil leveren. Maar liever werken we aan opdrachten die perspectief bieden aan een grote groep ondernemers. Als veel boeren een klein stapje vooruitzetten, help je daar natuur en milieu meer mee dan dat een enkeling een enorme sprong maakt.”

’