Duidelijkheid, doelen en duiten

Het is opgeschreven door kwartiermaker Ferd Crone, in opdracht van het ministerie van LNV. Hij heeft meer dan veertig gesprekken gevoerd in en om de landbouw en kwam tot de conclusie dat boeren snakken naar herstel van de samenwerking. Deze bewering is een beetje onzinnig. We snakken naar een duidelijke overheid. Dat geeft Crone trouwens ook aan. “Er moeten heldere meerjarige doelen komen met ondersteunend beleid.” Zo, dat klinkt beter.

Vertrouwen opbouwen

Misschien dat dan ook de grote onzekerheid en het wantrouwen bij de boer verdwijnt. Althans dat hoopt Crone. Ik help het hem hopen. Maar ik ben niet optimistisch. Het duurt jaren voordat het vertrouwen terug kan komen. En het is dubbel moeilijk in een tijd waarin de boer middelpunt is van de stikstoftransitie. De boer moet inkrimpen om woningbouw en wegen mogelijk te maken. Dat is een zwak fundament om vertrouwen op te bouwen.

Duiten

Dan zijn we bij de duiten. Er moet een transitiefonds komen om deze transitie te ondersteunen. Zou daarmee het wantrouwen tegenover de overheid verdwijnen? Moeilijk voor te stellen. Er komen weer nieuwe regels om het doel, dat de overheid op het vlak van duurzaamheid stelt, te bereiken. Dan zijn de rollen toch niet gelijk verdeeld? De overheid hoeft alleen maar een zak geld beschikbaar te stellen. De boer moet veranderen of verdwijnen. Dat levert nieuw wantrouwen op.

Coöperaties zijn bij uitstek geschikt om een rol in een transitie te spelen

Verder worden wel de ketens genoemd, maar niet de coöperaties. Dat begrijp ik niet. Coöperaties zijn bij uitstek geschikt om een rol in een transitie te spelen. Dat was bij het ontstaan van de coöperaties zo en dat kan nu weer. Mits ze goed functioneren. En dan hebben we met FrieslandCampina op dit moment geen goed voorbeeld. Ook daar spelen onduidelijkheid, regels en wantrouwen een rol. Dat remt de kracht van de coöperatie. En dan biedt de goed draaiende particulier, A-ware, uitkomst. Maar ook verdeeldheid. Evenals die onder de boeren in de belangenorganisaties. Wantrouwen is de rem op onze vooruitgang.