Een stadsmens aan het roer van het CDA

CDA heeft weer een politiek leider. Hugo de Jonge, de kroonprins van de partij, werd deze week nipt gekozen tot nieuwe partijleider. Een stadsman als boegbeeld van de partij die altijd als ‘boerenpartij’ wordt gezien.

Er was duidelijk iets te kiezen bij de CDA-lijstttrekkersverkiezing. Kamerlid en dossiervreter Pieter Omtzigt uit Enschede, of vice-premier en coronaminister Hugo de Jonge uit Rotterdam. Na een spannende verkiezing, versloeg De Jonge Omtzigt nipt, met 50,7% van de stemmen.

De komende jaren staan we als NL voor de opdracht om met elkaar, als 1 samenleving, deze crisis te boven te komen. Juist in moeilijke tijden heeft het CDA altijd verantwoordelijkheid genomen. In die traditie wil ik staan. Daarom stel ik mij kandidaat als CDA-lijsttrekker. pic.twitter.com/87wys8pPJo

— Hugo de Jonge (@hugodejonge) June 18, 2020

De video waarin Hugo de Jonge zich kandidaat stelde was misschien even schrikken. Terwijl het CDA bekend staat als plattelandspartij was het filmpje vooral stedelijk georiënteerd. De enige link met het platteland was de naam van de basisschool: ‘De Akker’. Domineeszoon De Jonge werd geboren in het Zeeuwse Bruinisse en woonde daarna nog een tijd in Zeeuws-Vlaanderen voordat hij naar de Randstad verhuisde.

Omtzigt meer een boerenkandidaat

De Jonge steekt niet onder stoelen of banken dat hij zich met het CDA ook meer op de stedelijke kiezer wil richten. Hij uitte zich eerder kritisch over de landbouw. Zo zei hij in januari nog dat boeren niet meer kunnen blijven werken op de manier zoals ze dat vroeger deden, maar dat veranderen nodig is. Omtzigt werd als plattelander meer gezien als de boerenkandidaat. In de aanloop naar de lijsttrekkersverkiezing prijst hij de landbouw.

“Ik waardeer de Nederlandse landbouw enorm. We discussiëren of we genoeg eigen mondkapjes maken. Mag ik er dan even op wijzen dat in de piramide van dingen die we zelf moeten maken, voedsel een paar plekken hoger staat? En dat we trots kunnen zijn op onze efficiënte landbouwsector?”, zei Omtzigt in Trouw. De landbouw moet in samenhang met natuurbeheer wel meer circulair en toekomstbestendig worden. “Op een tempo waarin iedereen het mee kan maken”, vindt Omtzigt.

Toekomstvisie voor de landbouw

CDA, traditioneel dé boerenpartij, worstelt met haar toekomstvisie voor de landbouw. In het visiedocument ‘Zij aan zij’, dat eind 2019 werd gepresenteerd stond dat ‘de waarden duurzaamheid en dierenwelzijn en het inkomen van de boeren belangrijker moet zijn dan de ambitie om de tweede voedselexporteur van de wereld te willen blijven’. Dat was tegen het zere been van CDA-corryfeeën Annie Schreijer-Pierik en Joop Atsma. Bij het partijcongres werd deze zin dan ook veranderd: Duurzaamheid, dierenwelzijn en het inkomen van de boer moeten niet belangrijker zijn, maar in balans zijn met de exportambitie. De discussie typeert de positie van CDA.

We moeten eerlijk vertellen dat op dezelfde manier blijven boeren als nu niet meer lukt

Zowel Omtzigt als De Jonge spreken – zeker tijdens hun campagnes voor het lijsttrekkerschap, vol lof over de boeren. Maar beiden zeggen ook dat het anders moet. “Ik snap de onzekerheid van de boeren. Maar we moeten eerlijk vertellen dat op dezelfde manier blijven boeren als nu niet meer lukt. Het past niet meer”, sprak De Jonge.

Meer begrip voor boeren

In een tv-debat bij OP1 zegt hij dat er meer begrip voor de boeren moet komen, omdat ze nu in de politiek vaak worden neergezet als grote vervuilers. “We moeten de boeren erkenning geven. De Nederlandse landbouw is een waanzinnig mooie, innovatieve sector. Maar we moeten ook erkennen dat ze soms best in de knel zitten. We moeten bouwen aan nieuwe zekerheden. Ook voor boeren”, zegt De Jonge. Mooie volzinnen, maar geen enkele concrete toezegging dat hij op zal komen voor de boeren. Omtzigt zegt op te komen voor boeren die moeite hebben het hoofd boven water te houden door de enorme marktmacht van supermarkten. De politicus distantieert zich van radicale acties. “Met rare bedreigingen heb ik helemaal niks”, zegt hij.

Samenwerken moet

Een stadsmens aan het roer bij het CDA, roept vanuit landbouwhoek wat vragen op. Maar tot een totale omslag van de landbouwvisie van de partij zal het niet komen. De Jonge benadrukte na zijn verkiezing al dat hij het samen wil gaan doen. Met een mandaat van enkele stemmers meer dan de helft, heeft De Jonge niet zoveel keus. Hij zal moeten samenwerken en dus ook tot overeenstemming moeten komen met de boerenleden van het CDA. Daarnaast heeft De Jonge in de praktijk ook al laten zien dat hij het roer in de landbouw niet rigoureus om zal willen gooien. Met de aanpak van de coronarproblemen in de nertsensector en bij slachthuizen, blijkt hij zeker oog te hebben voor de positie van de sector.