Extra tijdsdruk groente- en fruithandel door brexit

De groente- en fruitsector anticipeert al lange tijd op de brexit-veranderingen. “Het gaat in stappen”, vertelt Daco Sol, verantwoordelijk voor logistiek, toezicht & supply chain bij GroentenFruit Huis. “Het douanewerk is inmiddels realiteit. Dat heeft veel extra inzet gevraagd van het bedrijfsleven, en we zijn er nog niet. Op 1 januari 2022 gaan de fytosanitaire eisen in voor veel soorten groenten en fruit.”

Nederland is met een jaaromzet van € 1,2 miljard een belangrijke leverancier van verse groente en fruit aan het Verenigd Koninkrijk (VK). Deze exportstroom ondergaat veel veranderingen. De exit van Groot-Brittannië uit de Europese Unie (EU) brengt ouderwetse administratieve rompslomp en een gigantische logistieke uitdaging met zich mee voor alle betrokken partijen. GroentenFruit Huis informeert zijn leden hierover en werkt aan diverse projecten om processen werkbaar te houden en te verbeteren.

Logistieke uitdaging

Ondanks alle hobbels verwacht Sol dat de Britten zeker behoefte houden aan kwalitatief hoogwaardige groente en fruit uit Nederland. Hij voorziet belangrijke uitdagingen voor de plantaardige verssectoren, ook in 2022. “Onze leden zijn goed in het snel leveren van een breed assortiment hoogwaardige kwaliteitsgroenten, -fruit en -champignons. Daarmee houden we handelsrelaties sterk in stand”, legt hij uit. “Wij bereiken dit in goede samenwerking met logistieke en ICT-dienstverleners, keuringsdiensten en andere overheidsorganisaties. Innovatieve samenwerking en gestroomlijnde communicatie zijn van essentieel belang voor een soepel verlopend exportproces nu en in de toekomst.”

Daarin moeten nieuwe methoden worden gevonden nu brexit een feit is en het VK daarmee een derde land voor de EU is. De nieuwe grenspassage-obstakels in de export van groente en fruit naar Engeland zijn de douane-aangiftes en -controles, kwaliteitscontroles en de fytosanitaire certificaat- en controle-eisen. Ook aan de overzijde kunnen de door het VK aangekondigde fytosanitaire importeisen leiden tot oponthoud veroorzakende processen per 1 januari 2022. Vooral als fysieke controles leiden tot minder optimale rijroutes en langdurige stilstand van trucks.

Voor brexit ontving de chauffeur de vrachtgegevens van de lading en kon hij of zij gewoon naar ‘de overkant’, schetst Sol. “Nu moet op tijd aangifte worden gedaan en per 1 januari 2022 komen hier de fytosanitaire certificaateisen nog bij. Deze extra administratie leidt tot tijdsdruk.” De klant wil de producten immers nog steeds snel en vers ontvangen. De hiervoor benodigde ferry vertrekt volgens schema.

_{Lees verder onder de foto}

Tijd is troef bij export groente en fruit

Tijd is juist de troef van de Nederlandse export naar Groot-Brittannië. “Nu kunnen wij snel leveren, de lijnen zijn heel kort, er is geen tijd te verliezen”, benadrukt Sol. De fysieke douanecontroles sluiten echter nog niet voldoende aan op een ferryproces. “In het geval van een lastminute-controle wacht de ferry immers niet op een truck. Dit vraagt om een met een luchthaven vergelijkbaar proces. Bij selectie moet de douane vrijwel direct ter plaatse kunnen zijn. In het geval van een controle wacht de ferry immers niet op een truck. Net als het vertrek van een vliegtuig; te laat is te laat. Alleen staat er dan wel een trailer vol verse handel stil. Gemiste Nederlandse export is een grote strop voor de betrokken ondernemers; een leeg schap in de winkel en de Engelse consument grijpt mis.”

Vertraging is ook een risico in het kader van voedselverspilling

Dan is het de vraag of je de verse waar later nog aan de klant kwijt kunt, vervolgt hij. “De klant in het VK heeft strak geplande aanlevermomenten. Je kunt niet zomaar dag later aankomen met je producten. Vertraging is dus ook een risico in het kader van voedselverspilling.”

Om dit proces uitvoerbaar te maken, zou de douanecontroleur op gezette tijden al op het bedrijventerrein aanwezig moeten zijn en direct moeten komen als een zending op controle valt. Sol: “Er is geen tijd voor aanrijtijden en treuzelend afspraken maken. Het product komt vanuit teeltlocaties en moet snel door via de ferry. We zijn in gesprek met de douane en hopen hierin snel verbetering in te realiseren.”

Ook voldoende andere controlecapaciteit, zoals keurmeesters voor kwaliteit en fyto-inspecties, vormt een belangrijke factor voor een goede doorstroming. In afstemming met bedrijfsleven en controle-instanties KCB en NVWA wordt gewerkt aan werkbare en betere capaciteitbenuttende oplossingen. De handel is dus aan beide zijden van de Noordzee gebaat bij een vloeiend proces. Daarop zetten de betrokken schakels in de keten, inclusief GroentenFruit Huis, volop in.

De handel is aan beide zijden van de Noordzee gebaat bij een vloeiend logistiek proces

Engelse retail streng op kwaliteit

Het Verenigd Koninkrijk is door brexit een derde land geworden, een land buiten de EU. Daaraan zijn ook EU export regels verbonden. Het vraagt bijvoorbeeld ook om de, door de EU zelf opgelegde, kwaliteitscontroles.

“De Engelse retail is altijd al streng op kwaliteit”, weet Sol. “Daarom kent Nederland bedrijven die gespecialiseerd zijn in de uitvoer naar Engeland. Alles moet oké zijn, hier komt nu de extra officiële wetgeving bij. De kwaliteitscontrole is gekoppeld aan het douaneproces. Dat betekent voor de betrokken bedrijven dat ze ook de bedrijfsautomatisering hierop moeten aanpassen. Kostbare en ingrijpende veranderingen dus. Alles moet nog steeds in grote volumes en snel-snel gebeuren, want dat zijn wij en onze klanten zo gewend. Dat is nodig om de Engelse consument goed te bedienen.”

Veel aandacht voor plantgezondheid

Naast controles op kwaliteit per 1 januari 2022 is er veel aandacht voor het fytosanitaire deel, de plantgezondheid. Sol legt uit: “Het VK heeft een eigen wetgeving opgesteld voor plantgezondheid nu het geen EU-land meer is. Ze gaan ook voor laagrisicoproducten certificaten eisen met een gezondheidsverklaring. Nou scheelt het enorm dat wij in de groente- en fruitsector producten exporteren met een laag risico; vrij kale vruchten bijvoorbeeld, waar niet zomaar insecten op meeliften.”

Het VK heeft een aantal insecten als nieuwe quarantaine-organismen aangemerkt. In exportcertificaten moet dan ook worden verklaard dat deze organismen geen deel uitmaken van de zending.

De invoering van de nieuwe fytosanitaire UK importeisen werd opgeschort van 1 april 2021 naar 1 januari 2022. In de aanloop naar deze nieuwe datum proberen GroentenFruit Huis en andere betrokken organisaties zich zo goed mogelijk voor te bereiden. “We willen als plantaardige sectoren, onder meer in samenwerking met de sierteelt, eenduidigheid krijgen in systemen. Dat is voor keuringsinstanties als het Kwaliteits Controle Bureau (KCB) ook makkelijker werken.”

Lees ook: Brexit wordt realiteit voor export naar VK

Rekening brexit vertalen naar Engelse winkelprijs

De brexitovereenkomst is uitgegaan van 0 invoerrechten tussen de EU en het VK. Dat geldt niet voor een product van buiten de EU dat via Nederland naar Engeland wordt doorgezet, tenzij het niet werd ingeklaard in de EU. Dit laatste is echter vaak nodig voor het verrichten van handelingen aan het product of het combineren met andere producten. Al met al betekent dit extra te betalen invoerrechten.

Wie die betaalt? De rekening van de brexit zal zich moeten vertalen in de Engelse winkelprijs. “Bedrijven kunnen omwille van hun continuïteit geen extra benodigde fysieke en administratieve diensten onbetaald leveren.”

Sol: “Er zijn grote uitdagingen voor de handelsstromen richting Engeland. Als alle betrokken partijen het gezonde verstand gebruiken, moet het goed komen. Soms moet het anders dan we gewend waren. Dat leidt tot creativiteit en innovaties.”