Landbouworganisaties zijn enthousiast over de eensgezindheid in de sector bij de stikstofaanpak. Dat het plan duur is, wijzen ze af; alternatieven zijn duurder.
Deelnemende belangenorganisaties zijn onverdeeld enthousiast over de samenwerking in het Landbouw Collectief. “De nood is hoog en dat verbindt”, zegt Jeroen van Maanen, organisator van Farmers Defence Force (FDF).
“Dit smaakt naar meer”, zegt Harm Wiegersma, voorzitter van de Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV). “Als sector gezamenlijk kom je beter uit de verf dan wanneer je als individuele belangenbehartigers aan de slag gaat.” Wiegersma ziet kansen in de voorstellen voor de melkveehouderij, al zal het niet voor iedereen eenvoudig zijn. “Daarom is er ook geld nodig, bijvoorbeeld om bronnen te slaan om water te kunnen toevoegen bij het uitrijden van mest. Andere maatregelen, zoals het meer beweiden, hoeven niets te kosten”, zegt Wiegersma. Hij heeft vertrouwen dat de overheid het pakket oppakt. “De overheid zit klem en andere sectoren vragen wel, maar komen niet met een oplossing. Dat doen wij wel.”
Je weet dat je als sector tegen elkaar wordt uitgespeeld als je niet eensgezind bent
Jeroen van Maanen, organisator van Farmers Defence Force
Dat beaamt ook Van Maanen. Hij zegt dat het verbazingwekkend eenvoudig ging om tot een akkoord te komen. “We waren het voor 80 tot 90% al eens. Bovendien weet je dat je als sector tegen elkaar wordt uitgespeeld als je niet eensgezind bent.”
Linda Janssen, voorzitter van varkenscollectief POV, zegt dat de warme sanering van de varkenshouderij veel stikstofruimte kan opleveren. Ze vindt het voor de blijvers belangrijk dat ammoniak een waarde krijgt, zodat bedrijven die investeren in reductiemaatregelen daar zelf van kunnen profiteren.
Ze hoopt daarnaast dat er weer ruimte komt voor de uitvoering van de innovatie-agenda van de varkenssector, die recent stil kwam te liggen vanwege overheidsbeleid. POV schortte daarom recent alle gesprekken met LNV op. Dat blijft voorlopig zo. “Alleen in het stikstofdossier gaan we via het collectief weer in gesprek”, aldus Janssen die het proces in het collectief ‘tof’ noemt. “Iedereen was heel constructief. Lange tenen werden ingetrokken, partijen sprongen over hun eigen schaduw, met als één doel voorop: een betere positie voor de landbouw in Nederland.”
De kritiek op de hoge kosten van het stikstofplan onderschrijft het Landbouw Collectief niet. Wil Meulenbroeks, voorzitter van LTO-vakgroep Melkveehouderij, denkt dat Jesse Klaver, fractievoorzitter van GroenLinks, een gat in de lucht springt bij dit plan. Dit is goedkoper dan het GroenLinks-plan van € 7,5 miljard om de stikstofuitstoot te reduceren, zegt Meulenbroeks. Hij vindt het bezwaarlijk dat de sector altijd wordt afgerekend op generieke normen, terwijl boeren juist afgerekend willen worden om resultaten die ze zelf boeken. Daarom willen ze een instrumentarium om de eigen resultaten te meten en te borgen, zoals de KringloopWijzer.
Het stikstofplan is alleen door de primaire sectoren gemaakt. Food- en agribedrijven als Vion, Van Drie of Friesland Campina zijn er niet bij betrokken. “Maar natuurlijk weten zij ook dat we hiermee bezig zijn. En als we wat met veevoer willen, moet er natuurlijk ook met Nevedi worden gepraat”, zegt Aalt Dijkhuizen, voorzitter van het Landbouw Collectief. Hij zegt dat hij in zijn carrière niet eerder zo’n saamhorigheid heeft meegemaakt in de sector. “Het was alleen maar positieve energie.”
Gelders gedeputeerde Peter Drenth, die namens de twaalf provincies het rapport in ontvangst nam, houdt inhoudelijk de kaken op elkaar. “Dat de landbouw vanuit een geëscaleerde situatie als eerste en enige met een eensgezind plan komt is een belangrijk signaal. Dit is een belangrijke handreiking, een stap, een beweging.”
Milieuorganisaties zijn kritisch op het stikstofreductieplan van de sector. Greenpeace noemt het plan van het Landbouw Collectief ‘te gek voor woorden’. De milieuorganisatie noemt de landbouw de ‘grootste veroorzaker van de stikstofcrisis’ en vindt de voorstellen van het Landbouw Collectief ‘ver onder de maat en nauwelijks serieus te nemen’. Greenpeace roept boeren op afstand te nemen van het voorstel en ecologisch te gaan boeren.
Om de emissies verder terug te dringen is ook een beperkte krimp van de veestapel nodig
Jeroom Remmers, directeur van de True Animal Protein Price Coalitie
Jeroom Remmers, directeur van de True Animal Protein Price Coalitie, reageert dat het stikstofreductieplan aansluit bij de plannen van TAPPC voor de invoering van een vleestaks.
Hij juicht de plannen voor meer beweiding toe, maar ‘om de emissies verder terug te dringen is ook een beperkte krimp van de veestapel nodig, 1% per jaar tot 2030, in regio’s met veel vee nabij natuurgebieden’. Daarvoor moet de vleesprijs moeten worden verhoogd via een vleestaks, waarmee boeren worden gecompenseerd.
Minister Schouten gaat volgende week met het Landbouw Collectief in gesprek over het stikstofreductieplan van de sector.