Gebrekkige diagnose bankiers

Eind juli presenteerde de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) een notitie, opgesteld op verzoek van de Tweede Kamercommissie voor Landbouw, over het verdienmodel van agrariërs en de financierbaarheid van de bedrijven.

Volgens de notitie staan de bedrijfsinkomens voor veel ondernemers al jaren onder druk. Daarbij wordt verwezen naar een bijlage met vier grafieken van Wageningen Economic Research (WER), voor de melkveehouderij, de glastuinbouw, de akkerbouw en de varkenshouderij.

Sterke fluctuatie inkomens

De grafieken beginnen in 2000 en laten duidelijk zien dat de inkomens sterker gaan fluctueren en dat de verschillen steeds groter worden. Het opmerkelijke is echter dat de inkomenslijntjes eerder een stijgende, dan een dalende tendens vertonen. Daarom kun je daaruit niet concluderen dat het met de agrarische inkomens alsmaar bergafwaarts gaat.

Je kunt niet concluderen dat het met de agrarische inkomens alsmaar bergafwaarts gaat

Inkomens glastuinbouw beter dan begin deze eeuw

Zo waren de inkomens in de glastuinbouw in 2015–2019 veel beter dan in het begin van de eeuw. Intussen is het glasareaal met 15% verminderd en het aantal bedrijven zelfs met 70%. Ook in de varkenshouderij lagen de inkomens de afgelopen jaren aanzienlijk hoger dan rond 2000, mede door de Afrikaanse varkenspest (AVP) in China. Daaruit blijkt opnieuw dat een beperkte verandering van vraag of aanbod grote gevolgen heeft voor de prijsvorming, iets wat bij de discussie over eerlijke prijzen vaak wordt vergeten.

Akkerbouw en rundveehouderij

In de akkerbouw waren de inkomens na 2015 eveneens hoger dan rond 2000 – ook als je rekening houdt met de intussen opgetreden inflatie van ruim 20% – maar lager dan rond 2010. In de melkveehouderij zijn de inkomens vanaf het ‘bevrijdingsjaar’ 2015 nauwelijks hoger dan in het begin van de eeuw; na correctie voor inflatie zijn ze dus duidelijk lager. De door sommige bankiers toegejuichte afschaffing van de melkquotering en de nasleep daarvan, speelt hierbij een rol.

De notitie van de bankiers mist de nodige nuancering

De notitie van de bankiers mist dus de nodige nuancering. En een gebrekkige diagnose roept twijfels op over de doeltreffendheid van de voorgestelde therapie. Wat dat betreft berijdt de notitie vooral de bekende sectorale stokpaardjes, zoals ‘eerlijke prijs’, ‘gelijk speelveld’, ‘nieuwe verdienmodellen’ en ‘stip op de horizon’.

Dat zal de meerderheid van de Tweede Kamercommissie wel aanstaan, maar het is allemaal weinig concreet en dan bereik je er niet veel mee.