Handel EU-VK gekelderd, frustraties nemen toe

In de eerste maand na de brexit daalde de Britse uitvoer naar de Europese Unie met € 7,65 miljard ofwel bijna 41% vergeleken met een jaar eerder. De invoer van de Britten zelf kwam € 6,5 miljard ofwel 29% lager uit dan in januari 2021. België meldt, na Frankrijk en Duitsland, ook een scherpe daling. In januari was de invoer van Britse producten naar België bijna 55% lager dan een jaar eerder, terwijl de export daalde met 35%.

Vooral minder export uit het Verenigd Koninkrijk

Die cijfers – het CBS heeft de Nederlandse data pas in april – tonen aan dat de handel tussen de EU en het VK een forse knauw heeft gekregen door de brexit. De klap was in januari extra hard na het wederzijds hamsteren in de weken voor 31 december, maar de eerste tekenen zijn dat de daling ook in februari doorzette.

Die daling is daarbij steeds het sterkst in de export uit het Verenigd Koninkrijk. Dat komt doordat de EU de nieuwe regels, voorschriften en daarbij horende controles voor het ‘derde land’, het Verenigd Koninkrijk, precies op 1 januari heeft ingevoerd. Dat leidt nog altijd tot ernstige vertragingen bij grensposten, leeg terugrijdende vrachtwagens en het afzeggen van bestellingen door bedrijven die inmiddels uit ervaring weten dat er te veel fout kan gaan.

‘Inkomende handel’ voorlopig vrij

Die problemen zouden voor de export naar het VK ook gaan gelden vanaf 1 april of 1 juli. Dan gooien de Britten volgens hun oorspronkelijke plannen op hun beurt de grenzen dicht en voeren alle papierwerk en controles in. Maar dat leidde de laatste weken tot steeds meer waarschuwingen van Britse bedrijven voor lege schappen en tekorten, vooral van verse voedingswaren die snel geleverd moeten worden.

De regering in Londen besloot daarom vorige week de inkomende handel voorlopig vrij te laten. De controles op plantaardige producten worden pas ingevoerd op 1 oktober, die op andere producten pas begin volgend jaar. Minister Michael Gove geeft als reden de vele problemen die bedrijven toch al hebben door corona, maar Britse bronnen melden dat er nog lang niet genoeg douaniers zijn en dat ook de grensfaciliteiten gewoon nog niet klaar zijn. Dat geldt bijvoorbeeld voor de haven van Portsmouth, straks het enige ‘entry point’ voor levend vee in het VK, waar de controlepost pas net in aanbouw is genomen.

Gemengde reacties

Dat verdere uitstel leidde toch tot gemengde reacties bij boerenbonden en voedingsbedrijven. Die Ierse Irish Farmers Association is blij dat er voorlopig geen restricties komen voor de grote uitvoerstroom van vlees, zuivel en bewerkte voeding naar de Britse markt.

De Engelse National Farmers Union echter is gefrustreerd over de ongelijke behandeling. Voorzitter Minette Batters: “Sinds 1 januari worstelt de Britse agrifoodsector met de extra kosten en lasten waarmee het transport van goederen naar de EU nu gepaard gaat. Het is daarom frustrerend dat onze regering de invoer naar het VK uit de EU niet op dezelfde manier behandelt. EU-producenten hadden voorlopig zonder problemen toegang tot de Britse markt. Het is cruciaal dat we zo snel mogelijk een gelijk speelveld bereiken, met pragmatische controles voor in- en uitvoer.”