Handelsverhoudingen China en Australië staan op scherp

Bij de moeizame handel tussen China en Australië spelen uiteraard de economische gevolgen van de Covid-19 pandemie een rol. Inmiddels is bekend dat China voor het eerst in tientallen jaren een krimp van de economie onderging. In het eerste kwartaal van 2020 alleen al was dat een daling van 6,8%. De koopkracht in China, en de import van Australische producten, daalden mee.

Daar komt bij dat de goede verstandhouding tussen Peking en Canberra meer en meer is verzuurd. Kantelpunt was de oproep van de Australische regering om een internationaal onderzoek in te stellen naar de herkomst van het coronavirus en het ontstaan van de pandemie.

Dat laatste viel bij de Chinese Communistische Partij (CCP) volledig in verkeerde aarde. De CCP besloot daarop zijn ongenoegen te uiten met een reeks maatregelen die de Australische export belemmerde. Het heeft er alle schijn van dat China de handel tussen beide landen gebruikt als politiek wapen, hoewel Peking dit in alle toonaarden ontkent.

China is de belangrijkste exportmarkt van de Australische landbouw. In het seizoen 2018-‘19 was deze markt goed voor 28,4% van de landbouwuitvoer, samen met visserij en bosbouw goed voor bijna € 10 miljard. In dat seizoen was er nog sprake van een groei van bijna € 1 miljard.

Belemmeren van export gerst

Het eerste slachtoffer van de Chinese vergelding was de export van gerst. China voerde tarieven in van maximaal 80% op deze markt. Daarmee verdween in één klap een lucratieve markt, jaarlijks goed voor gemiddeld € 890 miljoen. Al was dit totaal vorig seizoen door droogte een stuk lager. Dankzij een handelsverdrag hief China al sinds 2015 geen tarieven meer op dit soort landbouwproducten.

De actie tegen de invoer van gerst gaf Peking ook de gelegenheid zich te ontdoen van de afhankelijkheid van Australische gerst. De Chinezen leverden zelf slechts 20% van de vraag naar gerst in eigen land en dat is iets dat China al eerder wilde aanpakken. Ook twee grote uitvoerstromen van Australische haver werden dit jaar apart gezet, voor controle op besmetting. Dat zou kunnen betekenen dat Peking ook het belemmeren van deze export op het oog heeft.

_{Lees verder onder foto}

Slachthuizen in onderzoek

Ondertussen zitten vier grote slachthuizen in de staten Queensland en New South Wales nog steeds met een exportverbod dat China maanden geleden instelde. De slachthuizen werken inmiddels mee aan een uitgebreid Chinees onderzoek dat moet leiden tot technische aanpassingen aan de Chinese wet op het gebied van labelen. Tot die tijd ligt de uitvoer stil.

Een recent aanbod van Australië om toegang te bieden aan inwoners van Hongkong heeft er volgens analisten toe geleid dat ook de uitvoer van zuivel in de vuurlinie is komen te liggen. Peking heeft gedreigd ‘extra stappen’ te ondernemen.

Hoogleraar Pichamon Yeophantong, een expert op het gebied van internationale betrekkingen bij de Universiteit van New South Wales, gaf aan dat er een grote kans is op de invoering van nieuwe hoge tarieven, mogelijk op zeevruchten, zuivel en wijn.

En de export van wol naar China zit in het slop. Volgens belangenvereniging Wool Producers Australia zijn de verhoudingen nog goed, maar is de vraag fors gedaald door de gevolgen van het coronavirus. In vijf jaar zijn de prijzen niet zo laag geweest. Van de uitvoer van Australische wol gaat 80%, met een waarde van bijna € 2 miljard, naar China.

Importtarieven rundvlees

De handelsbetrekkingen van Australië met China krijgen het nog eens extra te verduren wegens het feit dat China zijn tarieven op de import van Australisch rundvlees recent heeft verhoogd. Het vrijhandelsverdrag tussen beide landen, dat in december 2015 van kracht werd, bepaalt namelijk dat er dit jaar tegen een tarief van 5% 179,687 ton rundvlees mag worden ingevoerd in China. Daarna verhoogt Peking het tarief naar 12%.

Het is voor het eerst dat deze bepaling in het verdrag al in juni van toepassing werd. In dit geval moet Australië nu dus betalen voor zijn eigen exportsucces. Datzelfde gaat later dit jaar gelden voor de export van volle melkpoeder vanuit Australië naar China, is al duidelijk.

China heeft met tal van landen overeenkomsten. Op dit moment geldt bijvoorbeeld voor rundvlees uit Nieuw-Zeeland en Costa Rica een nultarief, terwijl op rundvlees uit Argentinië of Canada eveneens tarieven van 12% worden geheven.

Australië is inmiddels druk bezig met het verstevigen van de handelsrelaties met andere landen

De export van rundvlees staat inmiddels onder druk. Chinese bedrijven inmiddels hun Australische exporteurs gevraagd om afgesloten contracten open te breken en opnieuw te onderhandelen over de voorwaarden en bedragen. Exporteurs hebben zelfs verzoeken binnen gekregen om contracten ter annuleren, hetgeen hoogst ongebruikelijk is.

Een en ander heeft te maken met de economische omstandigheden in China. De kosten van rundvlees dalen al enige tijd en er lijken weinig mogelijkheden aanwezig om extra kosten door te berekenen aan consumenten in China.

Op 1 januari 2021 worden de lagere tarieven weer van kracht. Het vrijhandelsverdrag tussen beide landen voorziet in het volledig afschaffen van de importtarieven op 1 januari 2024. Of het op die datum ook zover komt, moet worden afgewacht.

Exportwaarde Australië € 93 miljard

De totale export van Australië, inclusief andere sectoren, komt jaarlijks uit op ongeveer € 93 miljard. Het is niet verwonderlijk dat Australië inmiddels druk bezig is met het verstevigen van de handelsrelaties met andere landen, om een economische ramp te voorkomen.

Zo hoopt Australië als eerste een vrijhandelsverdrag met het Verenigd Koninkrijk af te sluiten. De onderhandelingen zijn in een vergevorderd stadium en moeten dit jaar al tot een resultaat leiden. Begin juli werd een handelsverdrag met Indonesië van kracht, dat onder andere voorziet in het afschaffen van alle exporttarieven op mageremelkpoeder, vollemelkpoeder, geraspte kaas en poederkaas.

De Australische handelsminister Simon Birmingham maakte tijdens een toespraak voor de National Press Club duidelijk dat Australië hard werkt aan een betere toegang tot exportmarkten.“Vooral op het gebied van landbouw”, zei hij. “Landen zouden beter moeten samenwerken, in plaats van drempels op te werpen. China’s beslissing over de import van gerst belemmert de mogelijkheid van Australische exporteurs om op een eerlijke manier te concurreren. En dat gaat niet alleen ten koste van onze boeren, maar ook ten koste van Chinese consumenten en producenten.”