Ben & Jerry’s wil CO2-uitstoot melkveebedrijven halveren

Ben & Jerry’s start samen met vijftien melkveehouders een proefproject om de CO₂-uitstoot op hun bedrijven terug te dringen. Doel is om de uitstoot op de bedrijven tegen eind 2024 te hebben teruggebracht tot de helft van het sectorgemiddelde in 2015. Moederbedrijf van Ben & Jerry’s, Unilever, financiert het project ‘Mootopia’ vanuit zijn Climate and Nature Fund met een bedrag van bijna € 9 miljoen. Klaas Jan van Calker is bij Unilever en Ben & Jerry’s verantwoordelijk voor de inkoop van duurzame zuivel en was nauw betrokken bij de ontwikkeling van duurzaamheidsprogramma Caring Dairy.

Welke zuivelgrondstoffen koopt Ben & Jerry’s in Nederland in?

“Het gaat voor de productie van onze ijsmixen in Hellendoorn om room en ingedikte melk. We werken hiervoor al jaren samen met Cono Kaasmakers in Westbeemster. Een groot deel van de Cono-leden werkt volgens de voorwaarden van het door Ben & Jerry’s ontwikkelde duurzaamheidsprogramma Caring Dairy. Het is logisch dat we destijds bij Cono zijn uitgekomen. Bij het standaardiseren van de melk voor de productie van hun kazen houden ze altijd room over. Dat maakt de samenwerking voor beide partijen ideaal. Voor Ben & Jerry’s in Nederland gebruiken we de melk van ongeveer 75 melkveebedrijven die deelnemen aan Caring Dairy.”

Wat was uw rol bij de totstandkoming van het Caring Dairy-programma?

“Ik ben al vanaf de beginfase betrokken bij Caring Dairy. Het startte met een promotieonderzoek in opdracht van Ben & Jerry’s in 2003. Samen met elf melkveehouders hebben we het programma in vier jaar tijd ontwikkeld. Daarna hebben we het bij Cono gelanceerd voor zo’n 500 melkveehouders.”

Draait het duurzaamheidsprogramma alleen in Nederland?

“Nee, er draaien soortgelijke programma’s in Duitsland, België en Groot-Brittannië. Wel verschillen de programma’s op details, bijvoorbeeld als gevolg van andere wet- en regelgeving. In de Verenigde Staten draait ook een Caring Dairy-duurzaamheidsprogramma. De verschillen tussen het Amerikaanse en Europese programma zijn echter groter. Dat heeft onder meer te maken met verschillen in bedrijfsgrootte.”

Unilever zet zelf stappen om de CO2-uitstoot op melkveebedrijven terug te dringen. De zuivelsector is ook al druk bezig. Gaat het niet snel genoeg?

“Op basis van de recent weer verschenen IPCC-rapporten (red. de klimaatrapporten van de Verenigde Naties) kunnen we concluderen dat we met z’n allen niet snel genoeg gaan. Dat heeft niet zozeer met een specifieke sector te maken. Het signaal van dit project moet zijn dat we onderdeel willen zijn van de oplossing om klimaatverandering tegen te gaan. De room en melk zijn verantwoordelijk voor meer dan 50% van de totale uitstoot van broeikasgassen met betrekking tot Ben & Jerry’s-ijs. Daar valt dus veel winst te halen. Daarbij willen we wat we van dit project leren ook niet voor onszelf houden. We gaan niet concurreren op maatregelen om klimaatverandering tegen te gaan. Ook sluit het project naadloos aan op initiatieven van de zuivelondernemingen zelf, bijvoorbeeld Cono’s ambitie om in 2030 alleen nog maar klimaatpositief kaas te willen produceren.”

Unilever financiert het project uit een fonds. Waar komt dat geld vandaan?

“Het gaat om eigen geld dat Unilever wil investeren in maatregelen om klimaat en natuur te beschermen en verbeteren. Vanaf 2020 investeert Unilever tien jaar lang jaarlijks € 100 miljoen in dergelijke maatregelen. Natuurlijk betaalden we als Ben & Jerry’s al voor Caring Dairy-duurzaamheidsdoelen via Cono Kaasmakers, maar het is uniek dat we nu op deze manier direct in de primaire keten investeren.”

Hoe ziet het project eruit?

“Het project vindt plaats op melkveebedrijven in Nederland en de Verenigde Staten. In beide landen gaat het om zeven à acht bedrijven. We hebben nadrukkelijk gekozen voor melkveebedrijven onder verschillende omstandigheden. Denk aan zaken als intensiteit en grondsoort. Op deze manier hopen we voor zoveel mogelijk bedrijven tot een oplossing te komen. Onderzoeker Theun Vellinga van Wageningen Universiteit heeft voor verschillende maatregelen doorgerekend wat die aan CO₂-reductie kan opleveren. Het is aan de veehouders waar ze voor kiezen. Dat kan variëren van aanpassingen in het voermanagement tot het vergisten van mest en mag op basis van technologie maar ook natuurinclusief. We zijn nadrukkelijk op zoek naar praktische oplossingen. Om de deelnemende veehouders te begeleiden werken we verder met diverse deskundigen. Belangrijk is dat de veehouders veel inspraak hebben.”

Is een reductie van de CO2-uitstoot met 50% in 2024 wel haalbaar?

“Het wordt een intensief proces. Veehouders zullen dan ook alles uit de kast moeten halen. Dat lijkt gezien de interesse en het enthousiasme om mee te mogen doen wel goed te komen. We zien het project eigenlijk als soort snelkookpan. We weten op welke terreinen het snelst CO₂-reductie valt te realiseren. Denk bijvoorbeeld aan de vorming van methaan in de pens tijdens de spijsvertering. Doel is om een in een paar jaar tijd tot resultaten te komen. Zodra maatregelen zich hebben bewezen, worden de initiatieven uitgebreid naar melkveebedrijven in de wereldwijde aanvoerketen van Ben & Jerry’s. Het gaat in totaal om zo’n 300 melkveebedrijven in Nederland, België, Duitsland en de VS.”

Krijgen veehouders ook een vergoeding voor het reduceren van de CO2-uitstoot op hun bedrijf?

“Als veehouders extra kosten moeten maken om aan het gewenste doel te komen, dan lijkt me dat niet meer dan logisch. De praktijk laat echter zien dat dit lang niet altijd nodig is. Vaak kan de CO₂-uitstoot worden verminderd door het verbeteren van de efficiëntie, wat in de regel ook weer een positief effect heeft op het saldo van de melkveehouder.”

Hoe kijkt Unilever tegen de Nederlandse zuivelsector aan?

“We zien voor de zuivelsector een mooie rol weggelegd in de verduurzaming van het voedselsysteem. Onlangs is uit onderzoek weer gebleken dat koeien laagwaardig plantaardig eiwit zeer efficiënt kunnen omzetten in hoogwaardige zuivel en vlees. We willen samen met de zuivelsector onderzoeken hoe dit op een zo duurzaam mogelijke manier kan. Daarnaast kijken we natuurlijk ook naar plantaardige varianten.”