Jonge Franse boer komt niet aan bod

De broodnodige verjonging in de Franse landbouw komt niet van de grond. Dat komt juist door grond, waar jongeren geen kans krijgen om een bedrijf of zelfs maar perceel aan te kopen. De veehouderij, die zo kenmerkend is voor het uitgestrekte platteland van Frankrijk, dreigt daarmee steeds meer te verdwijnen.

Wat wij constateren is dat veehouders geen opvolger kunnen vinden en dat jongeren de veeteelt de rug toekeren

Die waarschuwing komt van Emmanuel Hyest, voorzitter van de federatie van Safer, de regionale organisaties die in Frankrijk de transacties in agrarische grond beheren, monitoren en in veel gevallen ook moeten goedkeuren. “Ik wil een alarmkreet lanceren. De Safer zit al meer dan zestig jaar in de eerste lijn als het gaat om het volgen en analyseren van de ontwikkelingen op ons platteland. Wat wij constateren is dat veehouders geen opvolger kunnen vinden en dat jongeren de veeteelt de rug toekeren. Maar die veehouderij is de belangrijkste factor voor de diversiteit van dat platteland. Zonder veeteelt is er geen agronomie, geen evenwicht in de grote productiecycli, geen waarde voor ons grasland. Zonder veeteelt verliezen we onze biodiversiteit en het open en unieke landschap.”

Coronacrisis

De coronacrisis versterkt die alarmkreet, onderstreept Hyest: “Hoe kunnen we onze landbouw aanpassen aan de gevolgen van deze crisis en dichter bij de nieuwe eisen van de burgers of consumenten brengen? Hoe kunnen we onze producties verder regionaliseren om de negatieve gevolgen van de wereldwijde handel te beperken en de soevereiniteit van de voedselvoorziening te versterken? Om dat alles voor elkaar te krijgen, zal de wetgeving voor de grondhandel op het platteland snel moeten veranderen zodat de noodzakelijke verjonging op gang kan komen.”

Grondprijzen

Hyest deed zijn oproep bij de publicatie van de jaargegevens over 2019. In Frankrijk is de gemiddelde prijs voor vrije agrarische grond vorig jaar met € 6.000 per hectare stabiel gebleven vergeleken met 2018. Verpachte percelen brachten met € 4.760 per hectare 0,6% meer op. Een categorie apart blijven wijngaarden voor erkende (AOP) wijnen die gemiddeld liefst € 148.500 per hectare opbrachten, een half procentje meer dan in het voorafgaande jaar. Verder betaalden particulieren of bedrijven voor percelen van maximaal één hectare agrarische grond voor het bouwen van een huis gemiddeld € 72.700, ruim 2% meer op jaarbasis. Voor grotere percelen bouwgrond werd € 171.000 neergeteld, 1,8% meer dan een jaar eerder.

Verpachte percelen brachten met € 4.760 per hectare 0,6% meer op

In totaal meldt Safer 94.450 grondtransacties betreffende 424.100 hectare, waarmee een totaal bedrag gemoeid was van € 5,4 miljard. Het probleem daarbij is dat het steeds vaker gaat om percelen grond en niet om de overdracht van hele boerenbedrijven. Safer heeft bij het laatste wel het recht een koper voor te dragen – bijvoorbeeld een nieuwkomer – maar niet bij gedeeltelijke transacties, ook al leiden die er uiteindelijk vaak wel toe dat een compleet bedrijf een andere eigenaar krijgt.

Minder transparantie

Het bijkopen van percelen ligt ook aan de basis van de schaalvergroting, met name in de melkveehouderij. Het aantal rundveebedrijven in Frankrijk is de laatste twintig jaar met 57% teruggelopen, in de melkveehouderij ligt dat zelfs op 76%. Daarnaast wordt de markt ook steeds minder transparant door de opkomst van maatschappen, firma’s en andere juridische constructies. “Door de onoverzichtelijkheid die dat veroorzaakt en door de voortdurende schaalvergroting in de veehouderij zijn er steeds minder kansen voor wie in de landbouw wil beginnen.”