Kamer: te weinig daadkracht bij stikstofaanpak

Verschillende partijen verwijten minister Van der Wal ‘gepruts’ en ‘grove fouten’ met de publicatie van een top-100 van grootste stikstofuitstoters. De lijst is gebaseerd op verkeerde cijfers. BBB-Kamerlid Caroline van der Plas zegt dat je geen “Einstein hoeft te zijn om te zien dat de cijfers niet kloppen”.

Bij het debat, woensdagavond 6 april, over de hoofdlijnenbrief van Van der Wal liep de Kamer over van vragen. In de hoofdlijnenbrief schetst de minister het pad dat ze wil bewandelen op weg naar een gebiedsgerichte aanpak.

PvdA: uitwerking maatregel mist

PvdA’er Joris Thijssen prijst de VVD-minister in de erkenning dat de natuur onder grote druk staat, dat de grenzen zijn bereikt en dat er ingrepen nodig zijn. Maar hij mist een uitwerking van de maatregelen. Thijsen bepleit om vast te leggen dat op 1 juli 2023 bedrijven vrijwillig uitgekocht moeten zijn, om daarna het onteigeningsinstrument in te zetten. Hij voegt daaraan toe dat het bedrijfsleven (Rabobank, voerbedrijven, vleesbedrijven) moet meebetalen aan de transitie. Hij vindt dat overheidsgeld niet moet worden ingezet om de schulden bij de bank af te lossen.

Hij krijgt bijval van GroenLinks-woordvoerder Laura Bromet, die zegt dat de minister snel de latente ruimte in vergunningen moet innemen. Zij vreest dat anders de stikstofdepositie gaat toenemen. Piekbelasters moeten wat haar betreft nog dit jaar worden uitgekocht. Dat kan niet zonder dwang, denkt ze.

CDA: ruimte voor boerenvakmanschap

Coalitiepartij CDA wil ruimte voor het boerenvakmanschap, in plaats van te verzanden in een juridisch doolhof en politieke dogma‘s, aldus woordvoerder Derk Boswijk. Hij wil zich niet blindstaren op de kritische depositiewaarde (KDW), op basis waarvan de kwetsbaarheid van natuur voor stikstof wordt vastgesteld. Hij wil breder kijken – en hij dringt aan op meer en beter meten.

SGP’er Roelof Bisschop wil ook af van de focus op de KDW’s. Boswijk bepleit de invoering van een ‘kritische massa landbouw’, een maat die het sociaaleconomische belang van de landbouw uitdrukt, om daarmee te voorkomen dat grote gebieden voor de landbouw worden afgeschreven.

VDD: niet meer dan doen dan noodzakelijk

Ook VVD’er Thom van Campen bekritiseert de enge blik naar de KDW’s. Kijken door een rietje noemt hij dat. Van Campen wil niet dat de regering meer doet dan per se noodzakelijk.

Voor JA21 kan het voorgenomen beleid worden samengevat als “een grote stap voorwaarts richting een bureaucratisering van de landbouwsector. Een opmaat naar een planeconomie”, aldus Derk Jan Eppink, die meer bodemonderzoek wil.

De Kamerleden Pieter Grinwis ( ChristenUnie), Tjeerd de Groot (D66) en Thom van Campen (VVD) vragen minister Staghouwer duidelijk te maken hoe ze de ketenpartijen in de landbouw tot niet-vrijblijvende afspraken wil bewegen. Met name D66’er De Groot en VVD’er Van Campen geven de minister aan wettelijke maatregelen nadrukkelijk als stok achter te deur in te zetten.

VVD’er Van Campen vroeg PvdA’er Thijssen niet steeds te wijzen naar andere partijen, maar om ook eens te kijken naar het aandeel van de PvdA in het stikstofbeleid in de afgelopen jaren. Hij wees erop dat het stikstofbeleid is vastgelopen op een idee van voormalig PvdA-fractievoorzitter Diederik Samsom.

Stikstofcrisis ‘niet-bestaand probleem’

PVV-woordvoerder Edgar Mulder en BBB-Kamerlid Caroline van der Plas beschouwen de stikstofcrisis  als een niet-bestaand of papieren probleem.

Eppink (Ja21) ziet in de voornemens van Van der Wal  “dekmantel voor dwang”;  PVV’er Edgar Mulder zegt dat de minister de boeren nog één optie geeft: “oprotten, vrijwillig of gedwongen,  ruimte maken voor natuur, zonnevelden, windmolens en masse-emigratie. Waarom hier boeren wegjagen, die beter presteren dan boeren in het buitenland?”

De SGP’er Bisschop vroeg net als een aantal andere Kamerleden aandacht voor de PAS-melders die al sinds mei 2019 in onzekerheid verkeren en voor wie de onzekerheid nog enkele jaren kan duren.