Kamerleden luisteren vooral naar zichzelf in stikstofdiscussie

Met zijn stikstofrapport gaf Johan Remkes de politiek een flinke tik op de vingers. Hij riep niet alleen het kabinet op om meer het land in te gaan om in gesprek te gaan met boeren en ook écht naar hen te luisteren. Ook andere politici kregen een duidelijke opdracht mee: luister naar elkaar en stop met polariseren. “Woorden doen ertoe”, benadrukte Remkes.

Een aantal debatten verder blijkt Remkes nog weinig gehoor te krijgen. Politici van links en rechts blijven moeite hebben om naar elkaar te luisteren en houden zich vooral vast aan het zenden van hun eigen boodschap, zonder echt toenadering te zoeken tot anderen om tot een meerderheid te komen.

Kamerleden vooral bezig met elkaar

Bij het debat over landbouw, klimaat en voedsel waren Kamerleden het zó met elkaar oneens, dat ze vooral bezig waren met elkaar. Tjeerd de Groot (D66) gebruikte vier interrupties om te zeggen dat de Nederlandse voedselproductie volgens PBL jaarlijks leidt tot € 7 miljard milieuschade en dat BBB dat volgens hem goed vindt. Caroline van der Plas reageerde vier keer dat zij het voor het wereldwijde klimaat beter vindt dat Nederlandse boeren op hun efficiënte manier voedsel produceren, dan dat het elders minder efficiënt gebeurt.

De debatten tussen de Kamerleden waren zo tijdrovend, dat er voor landbouwminister Piet Adema nauwelijks nog tijd was om de vragen te beantwoorden. Een efficiëntieslag van hem door de vragen op grote lijnen te beantwoorden werd overigens niet gewaardeerd: Kamerleden wilden liever dat de naam van de vraagsteller even genoemd werd voordat het antwoord kwam, zodat ze wisten dat ze even moeten opletten. Voor de antwoorden op vragen van anderen was blijkbaar minder interesse.

Oliebollen belangrijker dan hoorzitting geuroverlast

Dat bleek ook tijdens de hoorzitting over geuroverlast. Mensen kwamen vanuit het hele land naar Den Haag om Kamerleden te vertellen over hun ervaringen in dit dossier. Nadat eerst de omwonenden en burgerorganisaties vertelden over hun jarenlange strijd tegen de geuroverlast, kwam een aantal juristen en wetenschappers aan het woord, gevolgd door regionale bestuurders. POV-voorzitter Linda Verriet en LTO-er Herman Litjens lichtten tot slot de positie van de boeren toe.

Zij deden dit zonder SP en GroenLinks. Na de toelichting van de burgers en de juristen excuseerden de Kamerleden van deze partijen zich vanwege andere verplichtingen. Hoewel de belangstelling voor de hoorzitting al beperkt was, voelde dit toch wat ongemakkelijk. Zeker toen GroenLinks-Kamerlid Laura Bromet even later twitterde dat ze met oliebollen in de trein naar huis zat. Dat kreeg klaarblijkelijk voorrang boven de uitleg van lokale overheid over problemen met handhaven van geurbeleid en de soms lastige situatie waarin veehouders zitten in het geurdossier.

De oproep van Remkes om naar elkaar te luisteren, bleek even aan dovemansoren gericht.

De klapper was vorige week, bij het tweeminutendebat over gewasbeschermingsmiddelen. Zo’n debat in de plenaire zaal volgt op een commissiedebat en biedt de mogelijkheid om moties in te dienen. In principe mogen alleen deelnemers van het commissiedebat meedoen met het tweeminutendebat. Maar als een Kamerlid het vraagt, mag hij of zij vaak alsnog aansluiten om een motie in te dienen.

Oncollegiaal

Toen Van der Plas vroeg mee te doen, omdat ze bij een begrotingsbehandeling was tijdens het gewasbeschermingsmiddelendebat, kreeg ze van de linkse partijen de wind van voren: ze mocht niet meedoen. Ik vraag me af of dit ooit vertoond is, maar het is nogal oncollegiaal. Los van de verschillen op inhoud, staat vast dat BBB vrijwel altijd aanwezig is bij landbouwdebatten. Dat is bij de Kamerleden van Forum voor Democratie of Groep Van Haga wel anders. Uiteindelijk lieten de linkse partijen na ingrijpen van de SGP – die toch wel wordt gezien als het geweten van de Kamer – Van der Plas alsnog schoorvoetend toe.

De oproep van Remkes, om beter naar elkaar te luisteren en niet te polariseren, ook niet in de politiek, is nog niet echt geland. En dan is het nog niet eens écht verkiezingstijd.