Kip wordt flink duurder verkocht

Het leven wordt in rap tempo duurder. Pluimveehouders die niet vooraf de voerprijs hadden vastgelegd, zagen de rekeningen van hun voerleveranciers met sprongen omhoog gaan. Ook aan het warm stoken van een stal voor de ontvangst van kuikens hangt tegenwoordig een heel ander prijskaartje dan vorige winter. Door de oorlog in Oekraïne, de graanschuur van Europa, namen de grondstofprijzen een vlucht. Sancties tegen Rusland zetten de energiemarkt op scherp.

Ook voor slachterijen stijgen de kosten. Niet alleen voor energie om de slachtlijn, de koeling en de vriezers te laten draaien, maar ook de prijs van verpakkingsmaterialen en transport gaan omhoog. Datzelfde gebeurt met de prijs van CO₂, het gas dat voor bedwelmen en ook bij verpakken van vlees wordt gebruikt, is ineens schaars.

Vleeskuikenprijs € 0,25 gestegen

De prijs van reguliere vleeskuikens is goed in beeld. Wekelijks maakt een aantal slachterijen hun noteringen bekend. Een aantal slachterijen geeft ook input voor het berekenen van de Vernieuwde Contractnotering (VCN). Die wordt sinds oktober 2020 zonder btw en inclusief toeslagen genoteerd. Daarbij valt op dat VCN op een lager prijspeil staat dan de slachterijnoteringen, iets wat je dan juist andersom zou verwachten vanwege toeslagen. Begin januari 2022 zijn die verschillen nog beperkt. Bij de meeste slachterijen is het verschil van VCN nog geen cent, maar aan het eind van 2022 is dat opgelopen tot enkele centen.

VCN begon 2022 op € 0,907 per kilo levend gewicht en sloot het jaar af op € 1,132. Dat is een stijging van € 0,225, ofwel 25%. Ook de Belgische ABC-prijs sloot vorig jaar met een kwart hogere prijs af (€ 1,27) dan het begon (€ 1,02).

De slachterijnoteringen kennen een grotere stijging. Clazing betaalde in de laatste week van 2022 € 0,26 per kilo meer uit dan de € 0,95 per kilo in het begin van dat jaar. Dat is een plus van 27%. Jan van Ee ging van € 0,90 naar € 1,175; een stijging van € 0,275 per kilo. Esbro verhoogde met vergelijkbare cijfers: van € 0,915 naar € 1,185 per kilo. Een verschil van € 0,27. Beide slachterijen verhoogden daarmee hun basisnoteringen met 30%.

Bekijk de actuele noteringen van vleeskuikens via FoodAgribusiness.nl/markt

Kip in supermarkt met Beter Leven-keurmerk

De kip die in de Nederlandse supermarkten te koop is, is echter geen reguliere kip meer. Het komt van kuikens die gehouden zijn op bedrijven met minimaal 1 ster van het Beter Leven-keurmerk. De prijs binnen dit concept is minder transparant.

De eisen aan Beter Leven-bedrijven zijn strenger dan die voor producenten van reguliere kip. Om de meerkosten te vergoeden, ligt de opbrengstprijs dan ook grofweg een cent of 50 hoger. Dat verschil is bovendien wat opgelopen afgelopen jaar. De opbrengstprijs tussen de verschillende concepten kennen daarbij geen grote verschillen.

Tientallen centen bij boer, euro’s in winkel

De opbrengst die de kuikenhouder ontvangt, staat in schril contrast tot de winkelprijs van kip. Zo zijn in sommige supermarkten hele kippen te koop. Daarvoor betaalde de consument begin vorig jaar net onder € 7 per kilo. Bij de jaarwisseling lag het prijspeil daarvan boven € 10 per kilo. De tientallen centen die een pluimveehouder meer krijgt, zijn dan tien keer over de kop gegaan.

Daarbij moet wel worden opgemerkt, dat de kiloprijs in de vleeskuikennotering en de winkelprijs niet een-op-een vergelijkbaar zijn. De kuikenprijs wordt weergegeven in euro’s per kilo levend gewicht, de winkelprijs gaat over verkoopbare kilo’s vlees. De aanhouding van zware vleeskuikens ligt op 72%, van lichte op 68. Aan de achterkant van de slachterij brengt dus grofweg 70% van de ingekochte kilo’s ook daadwerkelijk de marktprijs op. Dat maakt het gat al bijna een derde kleiner.

Ook is de winkelprijs inclusief 9% btw en zijn de meeste kuikennoteringen de kale prijs zonder btw.

Verschillende onderdelen van kip

Nu is daarbij ‘de winkelprijs’ ook niet één concreet getal. De hele kip is op het oog aardig vergelijkbaar met de kuikenprijs, omdat die zowel de luxe als de minder luxe delen nog bevat. Het mooie van kip is echter dat er een enorme range aan producten van wordt gemaakt om de verwaarding te optimaliseren. Dat maakt vergelijken met de opbrengst van het oorspronkelijke dier ingewikkelder.

De winkelprijzen van een aantal van deze onderdelen worden gevolgd via vergelijkingssites als Supermarktscanner.nl. De filet is daarvan veruit het belangrijkste. Ook die kent weer vele variaties, omdat supermarkten daarin eigen keuzes maken. Zo zijn er diverse verpakkingsvolumes en kent een winkelprijs een grilliger verloop als een supermarkt dat product in de aanbieding doet.

Op Supermarktscanner.nl komt de kiloverpakking kipfilet van Vomar als goedkoopste uit de bus. Wat opvalt is dat de prijs een week of zes na de inval in Oekraïne begint te stijgen en gedurende het jaar verder oploopt. In december betaalt een consument met € 10 per kilo € 2,50 meer voor dezelfde kilo kip dan in het begin van het jaar. Een stijging van 30%.

Een stijging van € 2,50 is ook het prijsverschil in 2022 als de 200 grams-verpakking van kipfilet bij Plus wordt omgerekend naar kilo’s. Procentueel komt deze stijging echter lager uit omdat het prijspeil (€ 15,45 in december) hoger is: 20%.

Ook van Albert Heijn (AH) is een 200 grams-verpakking op de vergelijkingssite te vinden. Die heeft met € 17,95 per kilo een nog wat hoger prijspeil, maar ook een opvallend vlak verloop. Het prijsverschil tussen begin en eind 2022 is slechts € 1 per kilo. Wel is het zo dat het product in de loop van het jaar niet meer als actieproduct in de winkel heeft gelegen. Door het wegvallen van de ‘koopjes’ is de prijsstijging groter dan het gemiddelde van 6% tussen begin en eind van het jaar.

Plus heeft overigens ook aanbiedingen, maar dan op de 380 grams-verpakking van het Boerentrots-segment. Die zit, als er geen aanbiedingen gelden, qua prijs tussen de 200 grams-verpakking van gewone scharrelkip en de prijs van AH in.

Ter vergelijking: de prijs die slachterijen voor een kilo filet in het Beter Leven-segment krijgen, varieert van ongeveer € 7,50 tot € 7,75 per kilo. Dit zijn wel niet-gekalibreerde bulkverpakkingen van 10 kilo. Hier volgt dus nog een verwerkings- en verpakkingsslag op voor het in de winkel ligt. Als de filet wel uitgezocht is op gewicht moet voor courante gewichten € 0,50 per kilo meer worden betaald.

Er is dus niet één prijs voor kipfilet. In zijn algemeenheid is wel te stellen dat de winkelprijs van kipfilet afgelopen jaar vlot is gestegen. Afhankelijk van soort, winkel en verpakking ligt de toename tussen 20 en 30%.

Prijs poten loopt even hard op

Ook bij de prijs van kippenpoten is de kostenstijging terug te vinden. Daarbij berekenen prijsvechters dit het snelst door. De goedkoopste aanbieder in de vergelijking van Supermarktscanner.nl, Aldi, verhoogt de prijs al een paar weken na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne. De prijs stijgt van € 2,55 naar € 3,19 per kilo voor een verpakking van 1,25 kilo. Aan het eind van 2022 betalen klanten omgerekend € 3,40 per kilo. Een prijsstijging van 33%.

Ook Hoogvliet verhoogt in het voorjaar zijn prijs van kippenpoten vlot. In twee stappen komt er € 0,90 per kilo bij. Aan het eind van het jaar ligt de prijs voor een kilo poten op € 4,99 en dat is precies € 1 meer dan bij de start van het jaar. Een toename van 25%.

Ook bij kippenpoten hanteert AH een hoger prijspeil, maar is de toename minder groot dan bij andere supermarkten. Omgerekend kostte een kilo kip bij AH begin 2022 nog € 4,92. Eind van dat jaar was het opgelopen naar € 5,48. Een stijging van € 0,56 per kilo in absolute zin, en relatief een van 11%.

Consument betaalt een kwart meer

Als een sneeuwbal stapelen de prijsverhogingen zich dus in de keten op. Hoewel Nederland (nog) niet in een recessie zit, zien consumenten de prijzen van voedingsmiddelen flink stijgen. Daar vormt ook de prijs van kip geen uitzondering op. Gemiddeld is kip zo’n 25% duurder geworden. Van de meerprijs van enkele euro’s per kilo in de winkel, blijven bij de boer slechts enkele tientallen centen over.