Lagere tarieven en grotere quota voordeel Mercosur-deal

Uit onderzoek van Wageningen Economic Research (WEcR) blijkt dat een handelsakkoord tussen de EU en de Zuid-Amerikaanse Mercosur-landen op termijn voordelen oplevert voor de pluimveehouderij en de varkenshouderij. De melkveehouderij en akkerbouw profiteren niet en de rund- en kalfsvleessector zullen een negatieve impact ondervinden. Hoe zit het precies met die voor- en nadelen per sector en hoe zat het ook al weer met Mercosur?

Weinig steun in Nederland

In juni 2019 bereikten de EU en Mercosur, bestaande uit Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay overeenstemming over een handelsakkoord. Daar gingen twintig jaar aan onderhandelingen aan vooraf. De handelsovereenkomst moet nu nog door de lidstaten goedgekeurd worden voordat die in werking kan treden. In Nederland is weinig steun voor de overeenkomst. De Tweede Kamer vroeg vorig jaar aan het kabinet aan Brussel te laten weten dat het zijn steun voor het verdrag intrekt. Ook in andere landen, waaronder Frankrijk en Duitsland, is weerstand tegen het akkoord. Het Nederlandse kabinet heeft toegezegd pas een mening te zullen vormen over het akkoord als alle daarvoor relevante documenten beschikbaar zijn. Daarvan is de studie van WEcR er één van.

Met de Mercosur worden de exportheffingen op onder andere sojaproducten verlaagd of afgeschaft

De huidige Nederlandse handel met Mercosur is beperkt. Nederland exporteerde in 2018 2,3% van de totale export naar landen buiten de EU naar de Mercosur. Dit is ongeveer een even groot aandeel als in de gehele EU. Ook de import vanuit Mercosur-landen is beperkt. 2,7% van de Nederlandse import uit niet-EU-landen komt uit Mercosur en 2% van de Europese import. Met de huidige tarieven betalen Europese exporteurs veel hogere tarieven om te exporteren naar de Mercosur-landen dan dat exporteurs in die landen betalen om te exporteren naar de EU. De gemiddelde tarieven voor goederen die in de EU worden geïmporteerd zijn bijvoorbeeld 3% en de gemiddelde tarieven voor EU-goederen in Mercosur liggen tussen de 7% en 14,4%. Volgens WEcR kunnen Nederlandse en Europese exporteurs dus relatief meer rendement verwachten door de nieuwe tarieven onder het akkoord. Mercosur zal namelijk de markttoegang voor Europese landbouwproducten verbeteren door geleidelijk afschaffing van invoerrechten op goederen ter waarde van 95% van de exportwaarde van EU-landbouwproducten. De EU zal 82% van de import van Mercosur-landbouwproducten liberaliseren. Ook zal de Mercosur de exportheffingen op onder andere sojaproducten verlagen of afschaffen.

Verhandelen voor lager tarief

Naast de algemene tarieven zijn er ook zogenoemde tariefcontingenten. Die maken het mogelijk een vooraf bepaalde hoeveelheid (quotum) van een product tegen lagere invoerrechten dan normaal in te voeren. In het akkoord staat dat grotere hoeveelheden van bepaalde producten voor een lager tarief verhandeld kunnen worden. Zo zou er 75.000 ton rundvlees extra kunnen worden ingevoerd vanuit de Mercosur. Ook de hoeveelheid pluimveevlees wordt uitgebreid, met 153.000 ton. Momenteel vindt er bijna geen import van varkensvlees door de EU uit de Mercosur plaats. In het akkoord mag 25.000 ton (karkasgewicht) uit de Mercosur tegen een lager tarief worden ingevoerd. Dit is een nieuw voordeel voor de Mercosur. Naar de Mercosur kunnen onder het akkoord grotere hoeveelheden kaas, melkpoeder en babymelkpoeder vanuit de EU.

De export van zuivelproducten als kaas en babymelkpoeder zal naar verwachting een kleine markt blijven

Opvallend is dat WECR verwacht dat de pluimveesector zal profiteren, ondanks dat de concurrentie vanuit de Mercosur zal toenemen. Hierdoor zal de pluimveesector krimpen in de EU. Maar tegelijkertijd zal er wel zodanig groei van de vraag in de EU zijn waardoor de concurrerende sector in Nederland meer kan afzetten in de rest van de EU. Voor de varkensvleessector worden weinig gevolgen verwacht, ondanks een (klein) tariefcontingent dat aan Mercosur wordt toegekend. Vanwege de huidige verschillen in veterinaire standaarden, zoals het Europees verbod op ractopamine in diervoer, wordt niet verwacht dat het contingent zal worden benut. Volgens WECr hangt ook de verwachte stijging van de rundvleesimport uit Mercosur naar Europa af van het voldoen aan Europese regelgeving. Op dit moment worden de tariefcontingenten voor rundvlees volledig benut, wat aangeeft dat handel in dit vlees zelfs aantrekkelijk is buiten het quotum. Het hogere quotum zal naar verwachting dan ook zorgen voor een toename van de import. Voor zuivel liggen exporthoeveelheden vanuit de EU momenteel onder het quotum die de Mercosur toekent, mede door strenge voorschriften aan Mercosur-kant. Als die versoepeld worden, zou de export van zuivelproducten als kaas en babymelkpoeder aantrekkelijker worden, hoewel het een in verhouding een kleine markt zal blijven.