Marielle Bordewijk: ‘Wat in laboratoria gebeurt, is veel belangrijker dan Den Haag’

Een goed gesprek begint volgens Marielle Bordewijk over foodtrends bij de vleesconsumptie. “Daar kun je niet omheen. Ook al is er al veel over gezegd en geschreven, feit is dat we op een belangrijk kantelpunt zitten wat betreft de mate van dierlijkheid in onze voeding. Er gaat heel veel veranderen. De vleesconsumptie is nog steeds hoog, maar de laatste tijd zie ik berichten dat er toch sprake is van een lichte daling, bijvoorbeeld in de VS en Argentinië.”

Melk heruitgevonden in laboratoria

Gaan de ontwikkelingen bij vleesvervangers snel, in de zuivelsector is volgens Bordewijk pas echt wat aan de hand. “Als ik boer was, zou ik me niet zo druk maken over wat er in Den Haag gebeurt, maar vooral wat er in laboratoria in San Francisco, Singapore en zelfs in Nederland gaande is. Want daar wordt melk heruitgevonden. Als je ziet dat sommige bedrijven met behulp van biotech melk zonder de koe kunnen maken, die qua vetten en eiwitten koemelk nagenoeg evenaart – in tegenstelling tot soja of havermelk -, dat is echt mega disruptive. Als dat doorzet, staat de wereld op zijn kop. Dan moet je je als melkveehouder afvragen of je wel wilt dat je zoon of dochter je bedrijf in zijn huidige vorm gaat overnemen.”

En vergis je niet, benadrukt Bordewijk, dat kan heel snel gaan. Ze vergelijkt het met de fotografie. “In 1995 kochten we allemaal nog fotorolletjes. En nu? Niemand toch? Dat kan met de melkveehouderij ook gebeuren. Het is in ieder geval een scenario om rekening mee te houden.” Betekent dat dan het einde van de melkveehouderij? Bordewijk lacht: “Welnee, maar de boer moet daar wel op een andere manier een rol in pakken. Door bijvoorbeeld het beste gras te produceren voor de robotmaag. Of je bent melkveehouder en gaat niet je veestapel uitbreiden, maar die mooie kaasmakerij.”

Meer diversiteit in voedsel

Wat we gaan eten wordt absoluut diverser. “Veel mensen in de agrarische sector zeggen: we willen niet alleen bulk leveren, maar meer toegevoegde waarde bieden. Dat is een zoektocht. Maar je ziet wereldwijd dat steeds meer bedrijven daarop inzetten. En de consument wil en moet ook gevarieerder eten.” Knorr speelt daar goed op in, aldus Bordewijk. “Zij publiceerden in 2019 samen met het Wereldnatuurfonds het Future 50 Foods-rapport. In het rapport staan 50 voedzame plantaardige ingrediënten om de consument te inspireren voor minder standaardgewassen te kiezen. Amarant, paddenstoelen, bepaalde peulvruchten…”

Het gaat natuurlijk niet alleen over gewassen, onderscheid maken kan ook met een specifiek koeien- of varkensras. Maar je moet wel pionieren. En durven kiezen, vindt Bordewijk. “En het vermarkten van die bijzondere keuze hoort daar echt bij. Dat is een stap die de agrarische sector steeds meer aan het maken is.”

Bordewijk merkt dat ook in haar eigen bedrijf. “Wij krijgen steeds meer aanvragen van partijen dieper in de keten. Zij willen weten waar dat eetgedrag heengaat, zodat zij daarop kunnen inspelen met hun producten en diensten. Dat zijn agrarisch ondernemers, maar ook bijvoorbeeld leveranciers van ingrediënten of machines.” Trends zijn overigens geen doel op zich, benadrukt de fooddesigner. “Je gebruikt ze om te vertalen, om te innoveren naar nieuwe concepten, verdienmodellen, producten en diensten. Ze helpen je de blik vooruit te werpen.”

Wij krijgen steeds meer aanvragen van partijen dieper in de keten

Aandachtseconomie

Meer transparantie in de voedselketen, is volgens Bordewijk een mooie trend. “We leven in een aandachtseconomie, iedereen schreeuwt om aandacht. Nou, boeren krijgen het ook, of ze willen of niet! Je kunt het als negatief ervaren, maar het ook ten positieve aanwenden. Dat er aandacht is voor je vak, is toch mooi? De impact van het boerenbedrijf op de omgeving, op het milieu, daar zijn de spotlights steeds meer op gericht. De een vindt dat vervelend, de ander doet er zijn voordeel mee.”

Die transparantie gaat gepaard met een vercijfering. “Neem havermelkproducent Oatly, die zet de CO₂-emissie van zijn product op de verpakking. Zo komen er steeds meer feiten boven tafel, het wordt onderdeel van de verhalen die producenten en merken vertellen.”

Een ander mooi voorbeeld is het filmpje van Anheuser Busch, Contract For Change. “De boer die het graan verbouwt vertelt dat hij bezig is om te schakelen naar biologisch en dat dat hem een goed gevoel geeft, omdat hij geen chemische bestrijdingsmiddelen meer nodig heeft. Heel knap hoe het biermerk zich hier profileert naar de consument. En dat is dus marketing: de aandacht positief gebruiken. Dat zit niet in de aard van iedere boer. Maar ze moeten ook niet alles zelf willen doen.” Met een knipoog: “Daar zijn specialisten voor.”

Lees meer interviews over foodtrends:
Peter Klosse: ‘Lekker is de motor van onze voedselkeuze’
Anneke Ammerlaan: ‘Nederland heeft groenteacademie nodig’