Mesdagfonds: veel minder stikstofdepositie landbouw

Dat stelt het Mesdag-Zuivelfonds na doorrekeningen van de stikstofmodellen van het RIVM. Het adviescollege Stikstofproblematiek gaat er in het advies vanuit dat de landbouw verantwoordelijk is voor 46% van de stikstofdepositie. Deze depositie geldt echter voor het gehele land, dus ook op agrarische grond of bijvoorbeeld wegbermen.

Depositie van stikstof in Natura 2000-gebieden

Het stikstofbeleid is echter gericht op de depositie van stikstof in Natura 2000-gebieden. Het aandeel van de landbouw op de depositie op deze gebieden is 25%, zegt het Mesdagfonds. Het RIVM zegt dat de presentatie van Remkes preciezer had gekund. Volgens het RIVM is de landbouw verantwoordelijk niet voor 46 maar voor 45 procent van de stikstofdepositie in stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden.

Verkeer de grootste bron van stikstof

Het aandeel van de landbouw is bij de depositie op de natuurgebieden volgens het Mesdagfonds met 25% dus aanzienlijk lager. Verkeer is met 41,5% de grootste bron van stikstof in natuurgebieden. Het gaat dan niet alleen om wegverkeer, maar ook de binnenvaart die in veel gevallen door de Natura 2000-gebieden varen.

_{Jan Cees Vogelaar:}

Als het GroenLinks en D66 echt om de natuur te doen is, stoppen ze nu met het gedram over halvering van de veestapel

18% van de stikstofdepositie is afkomstig uit het buitenland, de industrie is verantwoordelijk voor 2,7%. “Als het GroenLinks en D66 echt om de natuur te doen is, stappen ze nu met het gedram over halvering van de veestapel, nu de stikstofuitstoot van de landbouw op natuurgebieden niet 45, maar 25% is”, zegt voorzitter Jan Cees Vogelaar van het Mesdagfonds.

Effect stoppers op stikstofdepositie

In het onderzoek heeft het Mesdagfonds ook gekeken naar het effect van het stoppen van bedrijven als maatregel om de stikstofdepositie te verlagen. Deze is volgens het Mesdagfonds erg klein. Als voorbeeld is een melkveebedrijf van 100 koeien in Brabant berekend. Dit stoten 1.400 kilo ammoniak per jaar uit. Bij sanering levert dat op een natuurgebied in de directe omgeving maximaal 9 gram/ha/jaar op, iets verder weg is het 3 gram.

_{Geesje Rotgers:}

Het opkopen van piekbelasters is kostbaar en weinig effectief

Ook als een bedrijf in een Natura 2000-gebied zou liggen, zou dit maximaal 5% natuurwinst opleveren. “Het opkopen van piekbelasters is kostbaar en weinig effectief”, stelt Geesje Rotgers van het Mesdagfonds. Dat komt omdat de stikstofneerslag afkomstig is van veel bedrijven uit een ruime omgeving. Rotgers voegt er aan toe dat bedrijven met een hoge emissie niet automatisch zorgen voor veel depositie op een gebied.

Plaats van de stikstofdepositie

Geodata-analist Richard Zijlstra rekende voor het Mesdagfonds de modellen die het RIVM gebruikt na. Daarbij werd niet alleen naar de bronnen van NOx en ammoniak gekeken, maar ook naar de plaats van de depositie. Uit de analyse valt op dat ook bijvoorbeeld bronnen van de zeevaart op de Noordzee een grote rol spelen. De bouw is tegelijkertijd maar een hele kleine factor. “De bouw heeft ten onrechte stil gelegen”, vindt Vogelaar.

Hij vindt dat de Commissie Remkes moet opstappen nu er zulke grove fouten zijn gemaakt. Ook verwacht hij van de politiek excuses en uitstel van het beleid. ‘Wat moet je gaan doen als je niet weet wat het effect is van de maatregelen? Het is als roeien op zee zonder kompas”, zegt hij.

_{Jan Cees Vogelaar:}

Maatregelen waar je spijt van krijgt, moet je niet uitvoeren

Achter de non-regretmaatregelen van het Landbouw Collectief staat Vogelaar wel. Die leveren veel stikstofdepositie op. De € 350 miljoen van de overheid moet niet gaan naar saneren van bedrijven, maar geïnvesteerd worden zodat er water aan mest kan worden toegevoegd, of bijvoorbeeld aan ruilverkaveling.” Structuurverbetering en innovatie is altijd goed. Maatregelen waar je spijt van krijgt, moet je niet uitvoeren”.

De Universiteit van Amsterdam gaat komende drie jaar de werkelijke depositie meten, zodat duidelijk moet worden of de modellen stroken met de werkelijke bevindingen.

Reactie LNV: meetmethoden RIVM ‘robuust’

In een reactie zegt een woordvoerder van landbouwminister Carola Schouten dat het kabinet de meet- en rekenmethoden van het RIVM robuust vindt. “Dat wil niet zeggen dat er geen verbeteringen mogelijk zijn. We staan altijd open voor adviezen en inzichten die leiden tot het nog beter meten en berekenen van stikstofneerslag. En dus zal ook worden gekeken naar de bevindingen van het Mesdag Zuivelfonds.”

Het ministerie zegt dat er al wordt gewerkt aan mogelijke verbeteringen door het Adviescollege Meten en Berekenen.

Reactie RIVM; ‘analyse Mesdagfonds niet juist’

Kees van Luijk van het RIVM zegt in een reactie dat de analyse van Mesdagfonds niet juist is, omdat het Mesdagfonds gerekend heeft met alle Natura2000-gebieden, terwijl het gaat om alleen de stikstofgevoelige gebieden, inclusief wateroppervlakten.

Het RIVM, dat een 250 keer fijnmaziger berekening maakt (per hectare), komt uit op een aandeel van de landbouw van 45% waarbij alleen de depositie op voor stikstof gevoelige natuur is gerekend. Van Luijk zegt dat met de presentatie van het Mesdagfonds de dialoog niet verder is gekomen, en dat betreurt hij.