Mestbeleid effectief ondanks tegenvallende cijfers

Na jaren van afname bevat het bovenste grondwater de laatste jaren weer meer nitraat. De rapportage waarin dit gemeld wordt, komt bovendien op een lastig moment. Deze week debatteert de Tweede Kamer over het landbouwbeleid. Iedereen die de veehouderij verder aan banden wil leggen, zal er munitie in vinden. En binnen de sector zelf lijken deze resultaten voer voor iedereen die zegt dat het mestbeleid niet alleen onwerkbaar, maar ook nog eens zinloos is.

Lees ook: RIVM: nitraatconcentraties hoger door droogte

Droogte

Toch is enige relativering en zelfs een positief geluid op zijn plaats. De trendbreuk is er inderdaad. Maar die is er pas heel recent en heeft alles te maken met een nieuwe factor: droogte. Die beperkt de gewasgroei én de denitrificatie, waardoor er meer nitraat overblijft in de bodem. Dat geeft de kleine knik naar boven in de afgelopen twee jaar, die nu in het oog springt.

Er is een enorme vooruitgang geboekt

Maar tegenover dat kleine knikje staat een hele duidelijke, langdurige daling van de nitraatuitspoeling in de tientallen jaren daar voor. Over lange termijn bekeken is het effect van alle mestmaatregelen ronduit spectaculair. Ter illustratie dit simpele kengetalletje: op zandgrond is de nitraatconcentratie in water uit de wortelzone gedaald van 145 mg/l in 1992 tot 50 mg/l gemiddeld in de jaren 2016-2019. Met een factor drie naar beneden, tot precies op de norm uit de Nitraatrichtlijn.

Met bloed zweet en tranen en met de duimschroeven aan is er enorme vooruitgang geboekt. Alleen de nieuwe factor zomerdroogte werpt nu roet in het eten. Dat is een tegenvaller die om een antwoord vraagt, maar geen reden om de moed op te geven.