Doorgaan naar artikel

Nadenken over productie als afzet wegvalt

Bart Geertsema, Senior Bedrijfsadviseur Flynth adviseurs en accountants. - Foto: Misset

Bart Geertsema, Senior Bedrijfsadviseur Flynth adviseurs en accountants. - Foto: Misset

Moet het productieniveau in de land- en tuinbouw omlaag als afzet tijdelijk wegvalt?

Eerst acute problemen oplossen in de afzetketens voor land- en tuinbouwproducten. Alle hens aan dek om de voedselproductie en bevoorrading van winkels op gang te houden. Dat is prioriteit 1. Maar onvermijdelijk komen ook productieniveaus aan de orde als afzetmarkten wegvallen zoals nu gebeurt. Dat stelde Marc Jansen, algemeen directeur Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL), tijdens een webinar van Food & Agribusiness. Pierre Berntsen, directeur Agrarische bedrijven ABN AMRO, en Marc Jansen bespraken de effecten van de coronacrisis op de afzetketen onder leiding van Jan Vullings, hoofdredacteur van Boerderij en Food & Agribusiness.

Een greep uit de stellingen die aan de orde kwamen:

Nadenken over productiebeperking

Een van de stellingen van Marc Jansen legt de vraag neer of er productiebeperkingen moeten komen als afzet wegvalt. Jansen is de eerste die zegt dat het een lastig dilemma is. Hij noemt als voorbeeld frietaardappelen. Supermarkten krijgen het verzoek om hulp nu de hele markt verstoord is door een grote voorraad. “Daar hebben we discussie over gehad en dan krijg je wel te maken met afwegingen. Meer friet verkopen betekent vervolgens dat er minder tafelaardappelen verkocht gaan worden. Hetzelfde als je meer vis gaat verkopen, dan verkopen we minder pluimveevlees.” Volgens Jansen zijn dat dilemma’s die supermarkten niet kunnen oplossen. “Wij zullen een normale prijs betalen, maar wegvallende export kunnen wij niet compenseren”, aldus Jansen.

Nadenken over productieniveaus is een gezamenlijke verantwoordelijkheid

Nadenken over productieniveaus is een gezamenlijke verantwoordelijkheid, stelt Jansen vast. Daar zal de hele keten mee aan de slag moeten. Maar daar hoort wat Jansen betreft ook bij dat een bouwplan niet hetzelfde kan blijven als complete markten wegvallen door exportbelemmeringen en vraaguitval. Los van de vraag in hoeverre dat herstelt. “Een duivels dilemma”, volgens Jansen.

Zonder export geen sector

Voor Berntsen is de vraag wel of geen export in ieder geval geen dilemma: “Zonder export en met alleen produceren voor Nederland hebben we geen sector meer. De agrosector is niet voor niets zo groot geworden. Dat komt door het produceren van goede en betrouwbare producten tegen een concurrerende prijs”, aldus Berntsen. Hij wijst er op dat het grootste deel van de afzet naar directe buurlanden en andere landen in Europa gaat: “Bloemen, friet, kalfsvlees, al die producten leveren een flinke bijdrage aan onze welvaart.” Wat Berntsen betreft zijn de tijdelijke belemmeringen door corona geen reden om het hele systeem om te gooien.

Van waardering kun je niet leven, maar toch hoop ik dat er ook na de crisis anders gekeken wordt naar de hele keten

Voedsel belangrijker dan ooit

De aftrapstelling in het webinar: ‘Voedsel is belangrijker dan ooit en politiek en beleidsmakers moeten de voedselketen waarderen en koesteren.’ Volgens Jansen heeft de supermarktbranche en de hele keten laten zien wat het waard is in hele lastige omstandigheden. Vrijwel de hele voedselvoorziening liep via supermarkten onder meer door het sluiten van de horeca. ‘Boeren, tuinders, vissers, verwerkers en supermarktbranche, we zijn een vitale sector die cruciaal is om Nederland draaiende te houden.’ Volgens Jansen zijn er veel te vaak negatieve discussies over land- en tuinbouw en de hele voedselketen. “Van waardering kun je niet leven maar toch hoop ik dat er ook na de crisis anders gekeken wordt naar de hele keten. En dat we dan de credits krijgen die we verdienen, ook richting de verkiezingen in 2021.”

Lees verder onder foto

Supermarkten die normaal fel concurreren, werken schouder aan schouder en die fase is er nog steeds. - Foto: ANP
Supermarkten die normaal fel concurreren, werken schouder aan schouder en die fase is er nog steeds. - Foto: ANP

Noodfonds nodig

Banken doen genoeg om klanten te steunen was de tweede stelling. Bij de kijkers naar het webinar was de helft het daar mee eens. Volgens Pierre Berntsen levert het standaard uitstel met 6 maanden voor rente en aflossing in ieder geval een flinke bijdrage bij ABN Amro. ‘Die posten zijn op een gemiddeld melkveebedrijf ongeveer een kwart van de kostprijs, bij varkens en in de sierteelt is het 15%.’ Maar zeker in de sierteelt is het niet genoeg. Daarvoor zijn er nu allerlei andere regelingen voor loonkosten, extra krediet via borgstellingen en uitstel voor belastingen. Bertsen is ook content met de verruiming van kredietverzekering: “Dat is smeerolie voor het systeem, bijvoorbeeld om de productie en afzet in stand te houden.”

Slachterijen en zuivelfabrieken werken door. Alles draait nog wel al is het spannend

Maar het is niet genoeg voor alle bedrijven. Berntsen verwacht dat ook met alle maatregelen er bedrijven zullen zijn die hun kredieten niet volledig terug kunnen betalen, bijvoorbeeld in de sierteelt en mogelijke een deel van de aardappeltelers. Een noodfonds zou daar kunnen helpen. “Op die manier voorkom je dat een hele keten in gevaar komt omdat een cruciaal bedrijf in die keten omvalt.”

Voorbeeldig gedrag

‘Alle schakels hebben zich tot nu voorbeeldig gedragen’ kon op iets minder instemming rekenen bij de kijkers. Volgens Marc Jansen is het tot nut toe eigenlijk prima verlopen. Zeker op de momenten dat er flink gehamsterd werd en bepaalde schappen leeg raakten. Supermarkten die normaal fel concurreren, werken schouder aan schouder en die fase is er nog steeds. En ja, er zijn problemen geweest bij bepaalde producten, zoals conceptvlees en eieren. Op een gegeven moment waren zelfs verpakkingen beperkt beschikbaar voor sommige producten. Dat is volgens Jansen zo goed mogelijk opgelost, en over Beter Leven-producten is overleg geweest met de Dierenbescherming.

Pierre Berntsen noemde het ‘terecht dat partijen worden aangesproken’ op niet voorbeeldig gedrag, zoals het voorbeeld van verkeerde verpakkingen. Als positief voorbeeld noemt hij de afname van contractaardappelen door Aviko ondanks de beroerde marktsituatie. “Dat is echter heel anders voor partijen vrij aardappelen”, aldus Berntsen, “Slachterijen en zuivelfabrieken werken door. Alles draait nog wel al is het spannend.”

Snel delen

Wim Esselink
Wim Esselink

Voormalig redacteur

Misset Uitgeverij B.V. Auteursrecht voorbehouden

Algemene voorwaarden Privacy Cookies

Beheer
WP Admin