Nauwelijks buitenlandse investeerders op Nederlandse grondmarkt

De buitenlandse belangstelling voor Nederlandse landbouwgrond is zeer beperkt. De afgelopen jaren hebben buitenlandse grondbezitters bovendien meer grond verkocht dan gekocht, waardoor het areaal landbouwgrond in buitenlandse handen is afgenomen naar 24.600 hectare, 1,4% van het totale areaal, blijkt uit onderzoek van Wageningen Economic Research. Het totale areaal landbouwgrond was in 2021 1,814 miljoen hectare, dat is vergelijkbaar met 2016, gebaseerd op de landbouwtelling.

3.700 hectare naar buitenlandse kopers

Tussen 2016 en 2020 is in totaal 3.700 hectare landbouwgrond door buitenlandse eigenaren gekocht. Dat is 2,2% van het totaal verhandelde areaal. Ongeveer een kwart van dit areaal werd door een rechtspersoon gekocht, driekwart door natuurlijke personen.

Het gaat in de meeste gevallen ook om relatief kleine transacties, gemiddeld 6,9 hectare per transactie. Verkooptransacties laten een vergelijkbaar beeld zien. Afgelopen vijf jaar verkochten buitenlandse eigenaren 4.100 hectare Nederlandse landbouwgrond, waarvan 91% door een natuurlijk persoon werd verkocht. Gemiddeld ging een transactie om 6,6 hectare.

Uitzonderingen

Van grootschalige aan- of verkoop door internationale investeerders is dus geen sprake. De transacties vinden vooral plaats door Belgische en Duitse grensboeren. Er waren wel enkele uitzonderingen: twee buitenlanders hebben in deze periode meer dan 100 ha aangekocht, en vijf hebben meer dan 100 ha landbouwgrond in Nederland verkocht.

Hoewel er vanuit het buitenland beperkte belangstelling is voor landbouwgrond, melden makelaars dat wat meer interesse is voor landbouwgrond met een hogere waarde, zoals gronden die ingezet kunnen worden voor zonneparken, datacentra of paardensportgerelateerde activiteiten.

Voormalig landbouwminister Carola Schouten gaf eerder al aan het bezit van landbouwgrond te blijven monitoren, omdat ze wil voorkomen dat landbouwgrond ten koste van Nederlandse boeren grootschalig door buitenlandse investeerders wordt opgekocht. Te veel grond in buitenlandse handen zou er op termijn toe kunnen leiden dat risico’s ontstaan op gebied van strategische afhankelijkheden of aantasting van de continuïteit van verlening van vitale diensten.

98,6% in Nederlandse handen

Dat risico is in de huidige situatie niet aan de orde. Het overgrote deel van de landbouwareaal, 98,6%, is in Nederlandse handen. Bovendien is het eigendom van de landbouwgrond heel versnipperd. : 85% van de grond is in handen van natuurlijke personen, die doorgaans enkele tientallen hectares grond bezitten.

De overheid heeft 7% in bezit, 8% is in handen van privaatrechtelijke grondeigenaren. De grootste privaatrechtelijke grondeigenaar is ASR, met 35.900 hectare in bezit, gevolgd door Fagoed met 3.600 hectare. Jaarlijks wordt zo’n 249.000 hectare verhandeld op de vrije markt, dat is 1,5% van het totale areaal.