Nederland wil geen strengere EU-eisen waterkwaliteit

Nederland voelt de bui al hangen. De regering wil de nieuwe Kaderrichtlijn Water, waar volgende week de milieuministers over praten, niet verder aanscherpen. Het kabinet is bang dat er nieuwe, niet uitvoerbare eisen worden opgenomen in de strengere regels. En dat terwijl ons land nu al niet aan de eisen van de vorige waterrichtlijn kan voldoen.

Nederland wil meer vrijheid en realisme

Het voorstel dat nu op tafel ligt, is onderdeel van de Europese klimaatplannen (Green Deal) en een plan om de vervuiling van de lucht, water en bodem tot nul terug te brengen. Nederland heeft geen bezwaar tegen dat uitgangspunt, maar wil meer vrijheid en realisme in de plannen terugzien.

Volgens het kabinet zijn sommige zeer vervuilende, toxische stoffen en zeer moeilijk afbreekbare stoffen, in de discussie de PBT-stoffen genoemd, niet op korte termijn uit de natuur te krijgen. De schone doelen die door de Europese Unie zijn geformuleerd en die in 2027 moeten worden gehaald, zijn dan ook niet realistisch, aldus het kabinet. “Er is geen zicht op realistische mogelijkheden om de norm binnen de gestelde termijn te halen”, zo laat minister van Infrastructuur en Waterstaat, Mark Harbers, weten.

Lange lijsten met verboden stoffen

Maar de Europese Commissie wil juist meer stoffen verbieden. Er zijn nu al lange lijsten, waarbij er voor elke stof(groep) een milieukwaliteitsnorm is opgesteld. Deze norm geeft de maximale waarde aan die er van de desbetreffende stof mag worden aangetroffen.

Op de lijst voor oppervlaktewater worden zo’n 23 stoffen toegevoegd. Dit zijn vooral gewasbeschermingsmiddelen, geneesmiddelen en industriële stoffen. Hieronder vallen straks ook 24 PFAS-stoffen, een groep veelgebruikte, nauwelijks afbreekbare chemicaliën die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid. En als de normen worden overschreden, is een lidstaat verplicht de vervuiling aan te pakken.

Juist in een dichtbevolkt land met grote maatschappelijke opgaven is realisme van belang

En daar zit, wat het kabinet betreft, het probleem. Als het niet lukt, wil de Europese Commissie strenge maatregelen met alle gevolgen van dien, waardoor het mogelijk is dat boeren, bedrijven en overheden sommige activiteiten dichtbij water niet meer kunnen uitvoeren. “Juist in een dichtbevolkt land met grote maatschappelijke opgaven is realisme van belang”, schrijft het kabinet in een brief voorafgaande aan het overleg.

Meerdere lidstaten maken zich overigens zorgen of de nieuwe normen, die nu worden voorgesteld wel haalbaar zijn. Daarnaast zouden sommige landen zich ook zorgen maken over de extra kosten die het in kaart brengen van de problemen en het elke keer opnieuw meten – de monitoring – met zich meebrengen. De kosten worden voorlopig geschat tussen de € 15 en € 36 miljoen voor de hele Europese Unie.

Opnieuw uitstel?

Met alleen het bijsturen van de plannen is Nederland er nog niet. De komende jaren moet ons land verantwoorden waarom de kwaliteit van het water zowel grond- als oppervlaktewater de laatste jaren niet vooruit is gegaan. In 2015 en 2017 heeft ons land uitstel gekregen, meer tijd om aan de regels te voldoen, maar in Brussel valt te horen dat er wel een heel goed verhaal moet volgen wil Nederland de komende jaren opnieuw uitstel krijgen.

Medeauteur: Meike van Noortwijk