Nieuwe wegen voor graanexport

Amerika en de Europese Unie zijn op zoek naar nieuwe manieren om graan uit Oekraïne te exporteren. Net voor het weekend bereikte de Europese Commissie overeenstemming met Polen, Hongarije, Roemenië, Bulgarije en Slowakije over de export via hun grondgebied, maar in Brussel beseffen diplomaten dat nieuwe wegen gezocht moeten worden.

De Europese Commissie heeft de afgelopen weken hard moeten onderhandelen met de vijf zogenoemde frontstaten om ervoor te zorgen dat graan uit Oekraïne geëxporteerd kan worden. In met name Polen veroorzaakt die export veel problemen op de lokale markt. Hoewel het strikt genomen niet de bedoeling is, komt namelijk veel goedkoop graan op de markt in verschillende landen. Hierdoor komen Poolse boeren in de problemen, omdat ze niet kunnen concurreren met de producten uit Oekraïne.

Honderd miljoen voor boeren

Uiteindelijk zijn de landen die het Oekraïense graan wilden boycotten, akkoord gegaan met een extra bedrag van € 100 miljoen voor hun boeren en garanties dat onderweg geen graan meer ‘van de wagen valt’. Oftewel dat alles ook richting de havens gaat om vanuit daar naar de wereldmarkt geëxporteerd te worden. De voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen reageerde enthousiast: “Zo kunnen we de wereld van voedsel blijven voorzien, kan Oekraïne exporteren en wordt het inkomen van de boeren niet bedreigd.”

De deal is van belang, omdat op 18 mei de overeenkomst tussen Rusland en de Verenigde Naties afloopt waarbij Rusland beloofde om de export van graan over de Zwarte Zee met rust te laten. De kans is groot dat de regeling niet verlengd wordt en op die manier geen graan geëxporteerd kan worden. Alleen exporteren via de huidige zogenoemde veilige corridors is niet voldoende om het graan, dat belangrijk is voor met name veel Afrikaanse landen, uit Oekraïne te krijgen.

Afgelopen week is een delegatie vanuit Brussel op bezoek geweest in Izmajil, een havenstad aan de Donaudelta bij de Zwarte Zee. Het laatste jaar is veel geïnvesteerd in de haven. Er zijn vooral nieuwe terminals gebouwd. Hoewel meer schepen op de Donau richting Constanta (Roemenië) varen, lijkt het een druppel op een gloeiende plaat. De waterstand schommelt te veel, de regen blijft uit, waardoor het waterpeil regelmatig te laag is. Toch zijn grote rederijen bezig om regelmatige lijndiensten op te zetten, zodat graan ook via de omweg geëxporteerd kan worden.

Lidmaatschap EU

Vanuit Oekraïne klinken ondertussen bezorgde geluiden. Vicepremier Stefanisjyna zegt dat de hele discussie over beperkingen voor de Oekraïense export Rusland in de kaart speelt. In Brussel denkt de Europese Commissie dat ze voorlopig een werkbare oplossing heeft gevonden.

Het volgende probleem dient zich echter al aan. De komende maanden moet in kaart worden gebracht wat de knelpunten zijn bij een mogelijk lidmaatschap van de EU. Europese diplomaten zijn bang dat met name de landbouwgesprekken heel lastig gaan worden. Het land is namelijk een enorme agrarische exporteur. Zweden, (momenteel voorzitter van de EU), gaat een poging doen om voor de zomer een eerste discussiestuk op te stellen.