Nobelprijs voor de Vrede naar Wereldvoedselprogramma

De Nobelprijs voor de Vrede is dit jaar toegekend aan het Wereldvoedselprogramma (WFP) van de Verenigde Naties.

Het Noorse Nobelcomité maakte de winnaar vrijdag 9 oktober bekend na een keuze te hebben gemaakt uit meer dan tweehonderd voorgedragen personen en meer dan honderd organisaties. Het WFP krijgt de onderscheiding speciaal voor zijn inspanningen om te voorkomen dat honger als wapen wordt gebruikt in conflicten en in oorlogen, zei comitévoorzitter Berit Reiss-Andersen.

Prijs ook voor talrijke vrijwilligers

De eind 1961 opgerichte VN-organisatie zei in een reactie dat het “een trots moment” is. Een woordvoerder beklemtoonde dat de prijs niet alleen is bestemd voor de medewerkers van het WFP, maar ook voor de talrijke vrijwilligers die de organisatie bijstaan. “We hebben ook dit jaar veel (voedsel) geleverd en meer dan onze plicht gedaan”, ondanks alle beperkingen in het reizen en het vervoer als gevolg van de coronacrisis. “Wij hadden op een gegeven moment de grootste luchtvaartmaatschappij ter wereld. We hebben zo veel vliegtuigen gecharterd toen de gewone vluchten uitvielen,” aldus de WFP-woordvoerder.

De baas bij het WFP, David Beasly, was moeilijk bereikbaar volgens de woordvoerder, want hij is momenteel op reis door Afrika. Maar het WFP is er inmiddels in geslaagd hem op de hoogte te stellen.

Andere kandidaten

De prijs bestaat uit 10 miljoen Zweedse kronen (zo’n € 960.000), een diploma en een medaille. De uitreiking in de Noorse hoofdstad Oslo is op 10 december, de sterfdag van Alfred Nobel (1833-1896), initiatiefnemer van de prestigieuze prijs. Voor de bekendmaking werden onder anderen de Russische corruptiebestrijder en Kremlincriticus Aleksej Navalni en de Hongkongse activist Nathan Law Kwun-chung als kandidaten voor de prijs genoemd. Andere veelgenoemde namen waren, niet voor het eerst, klimaatactiviste Greta Thunberg en de Amerikaanse president Donald Trump.

De prijs is voor mensen die zich hebben ingezet voor het bevorderen van de vrede. Het is de enige Nobelprijs die door het Noorse instituut wordt toegekend. De overige Nobelprijzen worden door Zweedse comités uitgeloofd. Sinds de prijzen in 1901 in het leven werden geroepen hebben organisaties of instellingen 28 keer deze Nobelprijs mogen ontvangen, inclusief de Verenigde Naties zelf, de Europese Unie en het Rode Kruis dat de prijs maar liefst drie keer in ontvangst mocht nemen. Organisaties van de VN zijn rijk bedeeld, De vluchtelingenorganisatie van de VN, UNHCR, kreeg de prijs twee keer. Andere VN-instellingen met een Nobelprijs zijn atoomagentschap IAEA, het kinderfonds UNICEF en de VN-vredestroepen.

Opmerkelijke reactie Fresco

Een opmerkelijke reactie op de toekenning komt van Louise Fresco, bestuursvoorzitter van Wageningen UR via de NOS. Ze beaamt dat het bestrijden van honger een voorwaarde is voor vrede, en dat het Wereldvoedselprogramma veel positieve dingen heeft gedaan. ‘Ik zie de prijs als erkenning van het belang van voedsel voor vrede en voor de multilaterale aanpak zoals de VN dat voorstaat.’

Maar ze noemt het ook een ‘gemiste kans’. “Er zijn meerdere organisaties die zich met voedsel bezighouden. Het WFP houdt zich echt alleen bezig met de distributie daarvan. Als je een duurzame oplossing wil moet je kijken naar hoe landen zelf in voedsel kunnen voorzien.”

Fresco wijst er in het NOS-artikel op dat lokaal en duurzaam produceren van voedsel nodig is om mensen weer weerbaar te maken. “Ik had gedacht en gehoopt dat áls de prijs zou gaan naar voedsel, die dan naar de totaliteit van organisaties zou gaan die zich daarmee bezighouden. Het geven van voedselhulp is niet genoeg – dat is een tijdelijke oplossing.”

Mede-auteur: Johan Oppewal