Noodklokken uit voedingssector beginnen oorverdovend te klinken

Door de hoge energiekosten dreigen bedrijven in de voedingssector om te vallen. “Dit is een angstaanjagend perspectief dat de hele voedingsketen raakt, van teler tot en met de consumenten.”

De voedingsbedrijven en aanverwante ondernemingen beginnen zich steeds meer te roeren over de verwoestende gevolgen van de torenhoge energieprijzen. De koepelorganisatie Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) verwacht zelfs dat hele bedrijfstakken in de voedingssector gaan omvallen als energie peperduur blijft. De FNLI noemt met name de bakkerijen en de conservenindustrie die op de rand van omvallen staan.

Noodoplossing

De Nederlandse Brood- en banketbakkers Ondernemers Vereniging (NBOV) wil een noodoplossing om de energielasten van de ambachtelijke bakker te verlagen. De NBOV pleit voor het instellen van een acceptabel tarief voor bedrijven en indien nodig een compensatieregeling voor energiebedrijven.

Concurrentie buitenlandse bedrijven

Ook de conservenindustrie zakt langzaam in het moeras. De brancheorganisatie VIGEF (Vereniging van de Nederlandse Groenten en Fruitverwerkers) stelt dat de ongekende energiekosten de toekomst bedreigt van de sector. Die krijgt steeds meer concurrentie van buitenlandse bedrijven die wel steun van hun overheid ontvangen. De VIGEF vindt dat de overheid een prijsplafond moet instellen of een compensatie voor de energiekosten. Een jaar geleden besloegen de energiekosten ongeveer 5% van de totale kosten voor groenten in blik of glas. Dat is nu 25 tot 35%. Glas en blik zijn gemiddeld 35% duurder geworden. Groentebedrijf HAK gaat de productie vanaf januari zes weken stilleggen vanwege de dure energie.

Onze klanten slaan minder producten op waardoor de inkomsten terug lopen en de energiekosten rijzen de pan uit

Ook de koel- en vrieshuizen hebben veel last van hoge energiekosten. Volgens CEO Davey Gerlings van de Nekovri (vereniging van Nederlandse Koel- en Vrieshuizen) zitten de bedrijven in een wurggreep. “Onze klanten slaan minder producten op waardoor de inkomsten terug lopen. En de energiekosten rijzen de pan uit. In augustus dit jaar werd 10 keer zo veel voor energie betaald dan gemiddeld in de periode 2017 tot en met 2021. Er zijn nog geen bedrijven failliet gegaan, maar de liquiditeitspositie is enorm verslechterd.”

Koel- en vrieshuizen kunnen niet zomaar een deel van het bedrijf stilleggen, zegt Gerlings. “Vaak zitten de producten van meerdere klanten in één cel, waar ze langdurige contracten mee hebben. Het wegvallen van koel- en vrieshuizen kan een desastreus effect hebben op de hele voedingsketen. Zonder voldoende opslag komt tijdens de oogstperiode heel veel product op de markt wat leidt tot scherpe prijsdalingen. Later ontstaan dan lege schappen omdat er niks in de koel- en vrieshuizen ligt. Dit is een angstaanjagend perspectief dat de hele voedingsketen raakt, van teler tot en met de consumenten.”

Kritiek op houding van overheid

Alle brancheorganisaties hebben kritiek op de lakse houding van de Nederlandse overheid, al zeggen ze dat niet al te hardop omdat ze nog overleggen in Den Haag over een compensatieregeling. Andere landen hebben al een ruimharige regeling voor bedrijven. Dat duwt de Nederlandse bedrijven in een concurrentieachterstand. Gerlings noemt als voorbeeld Spanje, België, Duitsland en Frankrijk. “Het duurt veel te lang in Nederland. We voelen ons in de steek gelaten door de politiek.”