Omzet voedingsindustrie naar record, kosten ook

De gemiddelde dagomzet van de voedingsmiddelenindustrie in Nederland is in het eerste kwartaal van dit jaar bijna 19% hoger dan in het eerste kwartaal van 2021. Een dergelijke stijging is een record gerekend vanaf 2005. Dat blijkt uit de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Het indexcijfer van de gemiddelde dagomzet komt in het eerste kwartaal van dit jaar uit op net geen 125 ten opzichte van het gemiddelde in het basisjaar 2015. In het eerste kwartaal van 2021 was de index met 105,1 bijna 3% lager dan in het voorgaande jaar. Corona is een belangrijke verklaring voor de daling van de omzet begin 2021. In de lockdowns verkochten supermarkten meer voeding. De hogere omzet via de retail was niet voldoende om de lagere omzet via foodservice te compenseren. Het corona-effect werkt nu net andersom: meer omzet via foodservice en horeca, dalende omzet via supers.

Grote verschillen

Vorige forse stijgingen van de omzetten in de voedingsindustrie deden zich voor in het eerste kwartaal van 2008 en 2007. De grootste daling deed zich voor begin 2009 (min 7,1%), dat was direct na het uitbreken van de wereldwijde kredietcrisis. De daling zette toen door tot en met begin 2010 met een forse opwaartse correctie in het eerste kwartaal van 2011.

Net als toen zijn er ook nu grote verschillen tussen sectoren en bedrijven. Dat heeft onder meer te maken met de verdeling van verkopen in Nederland of export. Sinds 2015 is de index van de omzet in het eerste kwartaal buiten Nederland harder gestegen dan de omzet binnen Nederland. Een andere ontwikkeling die grote invloed kan krijgen, is de nu al gesignaleerde verschuiving van A-merk naar huismerk.

Hogere kosten

De stijging van de omzetten is echter maar voor een deel te relateren aan corona-lockdowns. Een grotere rol speelt de enorme inflatie die in 2021 al begon, eerst nog als naijleffect van corona en daardoor verstoorde handelsstromen. De inflatie uit zich in hogere kosten voor grondstoffen, energie en distributie. Het is nog maar de vraag in hoeverre die hogere kosten al volledig zijn verwerkt in de hogere omzet.

Daar komt sowieso nog een flinke klap bij vanwege de oorlog in Oekraïne. De inval van Rusland heeft energieprijzen en prijzen van belangrijke grondstoffen, zoals zonnebloemolie, tarwe en mais, verder doen exploderen. Dat zorg voor een verdere forse stijging van de kosten voor producenten van voedingsmiddelen. Doorberekenen vergt tijd omdat de verkoopprijzen doorgaans vastgelegd zijn in langlopende contracten tussen fabrikanten en retail.

Hogere prijzen voor consument

Tot nu toe zijn de inflatiecijfers het hardst gedreven door de hogere energieprijzen. Duurder voedsel krijgt wel een groter aandeel in de inflatie. In maart 2022 was voeding ruim 6% duurder dan in maart 2021. In april was voeding al 8,5% duurder dan een jaar eerder. De hogere prijzen om hogere kosten door te berekenen, dringen in ieder geval steeds verder door richting consument.

Lees ook: Stijgende vleesprijzen houden inflatie hoog