Onderzoek: wereldwijd meer voedsel met minder areaal is mogelijk

Een groeiende wereldbevolking vraagt om een groeiende voedselproductie en dat vergt meer akkerbouwareaal. Deze gedachte is zoiets als een wereldwijd dogma geworden. Twijfels aan de juistheid daarvan brachten onderzoekers van de Ludwig Maximilians-Universität (LMU) in München ertoe deze ‘leerstelling’ eens nader tegen het licht te houden. Resultaat: het akkerbouwareaal hoeft helemaal niet te worden uitgebreid, maar kan globaal bekeken met tussen de 37% en 48% worden ingekrompen.

Doelmatiger teelt

Voorwaarde is dat de doelmatigheid in de teelt wordt opgeschroefd naar het optimaal bereikbare niveau, bijvoorbeeld door betere bemesting en optimalisering van uitzaaimomenten en ziekte- en ongediertebestrijding. De onderzoekers gingen er daarbij van uit dat het theoretisch hoogst mogelijke opbrengstpotentieel zo voor tot 80% kan worden gehaald en dat de productie van grondstoffen overeen blijft komen met die van nu.

Areaal

De grootste ‘areaalwinst’ is te behalen in Afrika, ten zuiden van de Sahara, maar ook in regio’s als India en delen van Zuid-Amerika. In Noord-Amerika en Europa daarentegen valt er nog maar weinig te besparen op de inzet van areaal. Dit gezien de al vergevorderde industrialisering en intensivering van de landbouw. Dat betekent ook dat vooral gewassen als sorghum en gierst met minder grond toe kunnen. Deze gewassen worden in bijvoorfbeeld Afrika hoofdzakelijk door kleine boeren geteeld, aldus de LMU-onderzoekers.

Op basis van een economisch model, in dit geval van de universiteiten van Basel en Hohenheim, wordt tevens geconcludeerd dat bij een efficiëntere teelt de prijzen dalen. Dat is minder prettig voor de boeren in kwestie, maar is wel gunstig voor de voedselbevoorrading van de bevolking. De verbeterde doelmatigheid motiveert volgens het bedoelde model ook tot een uitbreiding van de productie. Globaal resulteert dat wereldwijd in een vergroting van de productie met 2,8%, maar wel met dus minder areaal.

Verschuiving van productie

Een ander gevolg is dat de teelt van akkerbouwproducten verschuift naar regio’s waar de teelt het goedkoopst kan plaatsvinden. Dat is positief voor dichtbevolkte regio’s waar de druk op het beschikbare areaal bijzonder groot is. De grondprijzen zijn navenant hoog. De onderzoekers hebben het daarbij over delen van bijvoorbeeld Indonesië, Zuid-Amerika en Maleisië. De internationalisering van de handel zorgt ervoor dat deze regio’s economisch beter uit zijn met import.

Uitstoot minder

Belangrijk bijkomend voordeel van het efficiëntere grondgebruik is dat de uitstoot van CO₂ flink kan worden gereduceerd, mits het vrijkomende areaal weer in natuur wordt omgezet. Hierdoor onstaat volgens de berekeningen een koolstofopslagpotenteel van tussen de 114 en 151 gigaton.Ook zou vrijkomend areaal voor de teelt van energiegewassen kunnen worden benut.