Paniek aardappelsector om residu-eis chloorprofam

Deze norm wordt 0,01 milligram per kilo, maar er is een tijdelijke verhoging aangevraagd voor 0,3 tot 0,5 milligram per kilo. Verwacht wordt dat de nieuwe MRL voorjaar 2021 van kracht wordt. Tot die tijd geldt de huidige MRL van 10 milligram per kilo.

Dat zei Hylke Brunt, secretaris van de aardappelverwerkende industrie (Vavi) op de themadag Aardappelen in Dronten op maandag 27 januari.

Geen duidelijkheid voor komende bewaarperiode

De sector heeft een aanvraag voor verhoging van de MRL ingediend bij het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Op dit moment ligt het dossier bij de EU-voedselautoriteit Efsa.

De uitkomst wordt op zijn vroegst voorjaar 2020 verwacht. De tijdelijke MRL-verhoging, als die er al komt, komt dus niet op tijd voor de komende bewaarperiode.

Helft nieuwe oogst mogelijk onbruikbaar

Als de EU geen tijdelijke verhoging van de MRL toe staat, zal 50% van de bewaaraardappelen onbruikbaar zijn en mogen die niet als consumptieaardappelen worden afgezet, is een inschatting van de Vavi. Met andere woorden, de helft van de bewaaraardappelen zal ongeschikt zijn voor verwerking vanwege een te hoog gehalte aan residu. “We zijn daarom als industrie best redelijk paniekerig,” geeft Brunt toe.

Lees ook: Aviko: hogere contractprijs plus compensatie chloorprofam

Een tijdelijke MRL (t-MRL) van 0,3 tot 0,5 milligram per kilo aardappelen verlost de sector van een groot probleem, maar zal zeker niet voor alle telers toereikend zijn. Inventarisatie heeft uitgewezen dat ook bij deze MRL nog steeds enkele procentpunten van de bewaaraardappelen teveel chloorprofam-residu zullen bevatten. Enkele procentpunt lijkt weinig, maar kwantitatief over heel Europa gaat het over een enorme berg aardappelen, aldus Brunt.

Onderzoek naar reinigingsprotocol chloorprofam

Vavi onderzoekt welk reinigingsprotocol het meest afdoende werkt om een bestaande schuur te ontdoen van chloorprofam. Er is nog veel onduidelijk. Waar veel residuen in aardappelen worden verwacht, blijken de gehaltes laag, en waar lage gehaltes worden verwacht, blijken deze soms onverwacht hoog.

Brunt kan nog niet zeggen welk reinigingsprotocol het meest afdoende is. Wel licht hij een tipje van de sluier op. Zo lijkt droog reinigen voldoende effectief, en kan het reinigen in veel gevallen door de teler zelf uitgevoerd worden. Er hoeft geen extern bedrijf voor worden ingeschakeld. Ook zal reinigen waarschijnlijk niet verplicht worden gesteld, al is het wel erg aan te raden, aldus Brunt.

Vavi en andere organisaties werken hard aan een oplossing. Brunt zegt dat de Vavi er naar streeft ook komend jaar 100% van de beschikbare aardappelen te willen verwerken, maar zich wel aan de wet moet houden.

Derogatie gebruik chloorprofam

Mark Brantjes, voorzitter van de Landbouwbeurs Noord- en Centraal Nederland, organisator van de themadag, voegt toe dat er naast een tijdelijke MRL-verhoging nog een tweede escape mogelijk is, namelijk op landenniveau een derogatie aanvragen voor gebruik van chloorprofam. Belgische landbouworganisaties lijken dat volgens hem serieus te overwegen. Ook Nederlandse landbouworganisaties zouden deze mogelijkheid moeten onderzoeken, aldus Brantjes.

Bewijs verzamelen

Marcus Bijloo, advocaat bij Den Hollander Advocaten uit Middelharnis, adviseert telers bewijs te verzamelen. Bijvoorbeeld zelf zijn aardappelen te laten bemonsteren voor afleveren. Stel dat bij aankomst de aardappelen een te hoog residu hebben, dan kan dat van de schuur komen, maar ook door contaminatie met de vrachtwagen. “Met een eigen monster sta je sterker in je bewijsvoering bij afkeur”, aldus Bijloo.

De advocaat oppert dat het misschien ook mogelijk is schadevergoeding te eisen van de overheid, mocht de schuur onbruikbaar worden door gebruik van chloorprofam in het verleden. Het is een vorm van onteigening of regulering van eigendom. Harde uitspraken of zoiets kansrijk is, durft Bijloo niet te doen, maar adviseert toch nu zoveel mogelijk bewijs te verzamelen voor in het geval dat.