Plus gaat met varkenshouder voedselverspilling tegen en verkoopt lokaal vlees

De onverkochte producten van supermarkt Plus Stam in Ruurlo (Gelderland) gaan als varkensvoer naar Wroetende Varkens van Bibi Dijkema. Met dit concept gaat eigenaar Pieter Stam voedselverspilling tegen. Bovendien neemt Stam iedere week een half varken af van Dijkema. Dat vlees komt in een speciaal schap in de supermarkt.

Pieter Stam heeft de supermarkt in maart 2021 overgenomen. “Dit was de langst niet-verbouwde Plus-winkel van Nederland.” Hij heeft niet alleen de supermarkt gekocht, maar ook het naastgelegen pand, zodat de winkel flink kon worden uitgebreid. “Samen met het team hebben we een toekomstvisie ontwikkeld. Daarbij staan de pijlers ambachtelijk, duurzaam en lokaal centraal”, licht Stam toe.

Ik wilde de slager graag een podium geven

Begin dit jaar besloot hij inspiratie op te doen voor de verbouwing, die in juli gepland stond. “We wilden ons oriënteren over de inrichting, waaronder die van de slagerij.”

Daarbij had de ondernemer een duidelijke visie: “Ik wilde de slager graag een podium geven. Om ideeën op te doen, zijn we bij verschillende winkels gaan kijken. Zo kwamen we bij onder meer bij Plus Verhoeven in Rotterdam terecht. Daar zagen we een grote klimaatkast met Duroc-varkensvlees. Ik vond de uitstraling prachtig. Zo’n kast zorgt echt voor extra beleving. Ik wilde er heel graag een in mijn nieuwe winkel, maar dan met lokaal varkensvlees, passend bij onze drie pijlers.”

Op zoek naar resproducten voor varkens

Zodoende zocht hij op internet naar een lokaal bedrijf om mee samen te werken. ”Wroetende Varkens, een klein varkensbedrijf van Bibi Dijkema in Halle, sprak me direct aan. Omdat het weekend was, besloot ik op maandag contact op te nemen. Maar tot mijn grote verbazing kwam Bibi een uur later mijn winkel binnenlopen.”

Dat bleek een groot toeval te zijn. “Ik was op zoek naar restproducten om aan mijn varkens te voeren”, blikt Dijkema terug. “We krijgen restproducten van lokale ondernemers, zoals de groenteboer en de bakker, maar na de feestdagen was er in januari minder derving. Daardoor konden we extra voer gebruiken.”

Groot was haar verbazing toen Pieter haar direct vroeg om een bakje koffie te drinken, de slager erbij riep en uitlegde dat hij belangstelling had voor lokaal varkensvlees. Ze was overdonderd door het verzoek en besloot er een week over na te denken. Daarna was ze erover uit: ze wilde graag meewerken.

Dierenwelzijn staat centraal bij de varkens van Dijkema: ze behouden hun tanden en staarten.

Dierenwelzijn centraal bij Wroetende Varkens

Voor Dijkema is de samenwerking helemaal nieuw. “We richtten ons vooral op particulieren.” Ze is in 2018 samen met haar man als hobbyboer begonnen. “Dierenwelzijn staat bij ons centraal. Onze dieren leven altijd buiten. Op het terrein hebben we een aantal schuilhutten staan. De varkens, die hun tanden en staart behouden, leven op 25 vierkante meter in plaats van 1,5 vierkante meter. Zo kunnen ze hun natuurlijk gedrag vertonen. Daarnaast krijgen ze meer tijd om te groeien. Bovendien worden onze dieren twee keer zo oud als reguliere varkens. Dat alles komt de smaak van het vlees echt ten goede.”

Dat goede leven van de varkens geeft niet alleen een goed gevoel, maar het vlees smaakt ook veel lekkerder

Bibi en haar man vinden het belangrijk om vlees te eten van dieren die een goed leven hebben gehad. “Dat geeft niet alleen een goed gevoel, maar het vlees smaakt ook veel lekkerder. We hebben onze eigen kippen. Voor het rundvlees hadden we een leuk adresje, maar voor varkensvlees konden we geen geschikt adres vinden, vandaar dat we in 2018 begonnen met het houden van een paar varkens.”

Het was voor haar al vrij snel duidelijk welk ras het moest worden. “Een combinatie van een Bonte Bentheimer en een Duroc-varken. Deze rassen hebben een vriendelijk karakter. Ze zijn robuust en daardoor heel goed bestand tegen het buitenleven. Ook staan ze bekend om de goede vleeskwaliteit, die mede door de langzame groei en veel bewegingsruimte tot stand komt. Ik heb deze combinatie zelf bedacht. Daarna heb ik de varkens gezien en vervolgens heb ik het vlees geproefd. Toen was ik verkocht: het was precies wat ik zocht.”

Hobbybedrijf groeit snel naar 60 varkens

Eén varken zou voor de familie Dijkema genoeg zijn. “Maar een varken is een sociaal dier en moet daarom met meerdere soortgenoten worden gehouden. Zo bouwde ik een website voor de vleesverkoop in de hoop dat er mensen zouden zijn die belangstelling hebben. De vraag groeide zo snel dat ik heb besloten mijn baan op te zeggen en mij volledig op de varkenshouderij te richten. We hebben het bedrijf uitgebreid en inmiddels hebben we rond de zestig varkens.”

Zodoende kwam het verzoek van Plus eigenlijk als geroepen. Sindsdien heeft Dijkema het een stuk drukker gekregen. “Vroeger gingen we maandelijks naar het slachthuis, nu is dat wekelijks geworden. Iedere week slachten we een varken. Daarvan gaat de helft naar de Plus van Stam. Dat betekent dat we de andere helft zelf moeten verkopen.”

Het varkensvlees in de schappen van de Plus-supermarkt van Pieter Stam in Ruurlo.

Alle vleesonderdelen worden verwerkt

Ook voor de Plus neemt de samenwerking extra werk met zich mee. “We moeten het vlees ophalen en gekoeld ophangen, de administratie kost meer tijd en datzelfde geldt voor de verwerking. Onze slager Theo Lageschaar verwerkt alle onderdelen. Dat was een belangrijke voorwaarde van Dijkema: we mochten niks van het vlees weggooien. De dieren zijn met liefde en aandacht groot gebracht. Ze wilde niet het risico lopen dat het in de kiloknallerbak of de kliko terecht zou komen.”

Geen voedselverspilling en besparen op afvalkosten

Pieter Stam van de Plus is heel blij met de samenwerking. “Varkens eten van alles, zoals brood, groente, koekjes, chips, zuivel. De derving worden drie keer in de week opgehaald. Het gaat om meer dan 25 kratten waaronder zo’n vijftien kratten met brood. Vroeger ging een deel van het ging het brood terug naar de bakkerij waar de bakker er andere producten van maakte”, legt Pieter uit.

“De rest van de producten kwamen allemaal in de afvalcontainer terecht. Daardoor kunnen we nu flink besparen op de inzamelingskosten van het afval. Maar nog belangrijker is natuurlijk dat we bijdragen aan een circulaire voedselketen en een mooi kloppend verhaal bieden. Alle puzzelstukjes komen samen. Onze drie pijlers komen allemaal terug in dit verhaal.”

Varkensvlees op centrale plek in slagerij Plus

Het varkensvlees van Wroetende Varkens heeft een centrale plek in de slagerij gekregen. “Het ligt afgescheiden van het andere vlees en we vertonen een film om te laten zien in welke mooie omstandigheden ze leven. Af en toe laten we de klanten wat van het vlees proeven. Als je een product de juiste aandacht geeft, dan blijft de verkoop groeien. Dat zien we ook terug in het varkensvlees. Klanten willen graag het verhaal horen en zijn laaiend enthousiast over de smaak.”

Al onze lokale producten hebben maximaal 25 kilometer afgelegd

Het vlees is iets duurder dan normaal, zeker in vergelijking met het stuntprijzen. “Maar voor dat geld bieden we veel meer kwaliteit. Bovendien dragen we bij aan de duurzaamheid. Al onze lokale producten hebben maximaal 25 kilometer afgelegd.”

Richting de toekomst wordt dat steeds belangrijker, denkt Stam. “We merken dat steeds meer mensen bewust kiezen om bijvoorbeeld één dag in de week geen vlees te eten. Als ze vlees eten, dan willen ze graag dat het een smakelijk stukje van dieren een goed leven hebben gehad.”

Hij is dan ook heel blij met de samenwerking. “Naar mijn weten zijn er geen andere supermarkten die op deze wijze te werk gaan. Ik hoop dat we het vlees van de varkens van Bibi heel lang kunnen blijven verkopen.”