Precieze marges lastig uit te rekenen

Als de prijzen relatief laag zijn, bijvoorbeeld door reclameacties, levert dat tevreden consumenten op en ontevreden boeren. Zij voeren actie om hogere prijzen te krijgen, zoals de blokkades van distributiecentra van supermarkten door Farmers Defence Force.

Wie pakt de marges

Wat zijn de marges van de boeren precies? Deze vraag is niet eenduidig te beantwoorden volgens de eind vorig jaar verschenen Voedselprijzenmonitor. De vele ketens met uiteenlopende prijzen en de ontwikkelingen op de wereldmarkt maken het moeilijk om eenvoudig uit te rekenen wie de marges pakt.

Prijs van kippenvlees

De Voedselprijzenmonitor laat bijvoorbeeld zien dat de gemiddelde prijs van kippenvlees in de Nederlandse supermarkten de afgelopen drie jaar met 30% is gestegen, maar dat de gemiddelde prijs die de pluimveehouders in die periode beurden gelijk bleef. Dat is volgens de onderzoekers een vertekend beeld, omdat de supermarkten drie jaar geleden zijn overgestapt naar langzaam groeiende kippen. Zij betalen de pluimveehouders daar extra voor, terwijl de prijs voor gangbare vleeskuikens is gedaald.

De grootste belemmering om de marges in voedselketens te bepalen, is het complete gebrek aan openheid over contractprijzen

Ontwikkelingen in de wereld zoals varkenspest in China stuwen de vraag naar varkensvlees op met als gevolg hoge prijzen, terwijl andere ontwikkelingen, zoals Covid-19, de markt voor varkensvlees laten instorten met als gevolg lage prijzen. Vooral bij groente en fruit deinen de prijzen op en neer op de wereldmarkt.

Acties terecht?

De grootste belemmering om de marges in voedselketens te bepalen, is het complete gebrek aan openheid over contractprijzen. Zo moeten de onderzoekers van de Voedselprijzenmonitor noodgedwongen werken met gemiddelde cijfers, omdat zij geen inzage konden krijgen in de contractprijzen die bijvoorbeeld slachterijen met supermarkten en boeren onderhandelden. Er is openheid over contractprijzen nodig om de precieze marges in voedselketens te berekenen, zodat we kunnen bepalen of de acties voor hogere prijzen terecht zijn.