Producentenorganisatie moet eiwitboeren stem geven

De Producentenorganisatie Eiwitboeren van Nederland is een feit. Bijna dan, want officieel is nog erkenning van de Nederlandse overheid nodig. Die zou over minder dan vier maanden wel of niet gegeven moeten worden. ‘Het kan bijna niet anders dan dat we die erkenning gewoon krijgen’, klonk het woensdag (8 juni) tijdens een bijeenkomst voorafgaand aan de oprichtingsvergadering. Tijdens de vergadering kreeg de producentenorganisatie (PO) een bestuur en werden actiepunten besproken door de kersverse leden.

Betere plek in keten voor teler eiwitrijke gewassen

De leden telen eiwitrijke (vlinderbloemige) gewassen die primair bestemd zijn voor humaan voedsel. Doel is om samen meer invloed en een betere prijs in de keten te krijgen. “Dat we een stem krijgen en aan tafel komen. Het kan niet zo zijn dat alle schakels in de keten verdienen aan de Nederlandse eiwitten en dat de boer er geld achteraan moet steken”, zei voorzitter akkerbouwer Henk Janknegt. Hij ondervond zelf dat bij de teelt van veldbonen het saldo onvoldoende was. “Toen was het: ik stop ermee of we gaan ons hard maken voor een eerlijke prijs.”

Door zich te verenigen in een PO kunnen de eiwitboeren hun marktpositie, tegenover andere partijen in de keten, versterken. Het is een samenwerking tussen producenten die in andere sectoren niet is toegestaan. Boeren in een PO mogen bijvoorbeeld het aanbod afstemmen op de vraag en gezamenlijk hun producten verkopen, zonder daarbij in strijd te zijn met de mededingingswet.

Activiteiten PO moeten noodzakelijk zijn

Maria Litjens, jurist en gepromoveerd op producentenorganisaties, legde tijdens de bijeenkomst uit dat binnen een PO bijna alles mogelijk is. “Boeren kunnen bijvoorbeeld gezamenlijk minimumprijzen afspreken of het aanbod bepalen. Een belangrijke voorwaarde is dat de activiteiten binnen de PO strikt noodzakelijk zijn, bepaalde het Europese Hof in een eerdere uitspraak over een producentenorganisatie.” Wat ‘strikt noodzakelijk’ betekent, is echter moeilijk uit te leggen en is van verschillende factoren afhankelijk. Wanneer de activiteiten inderdaad strikt noodzakelijk zijn, dan geldt uitsluiting van het kartelverbod. Daartegenover staat dat een PO concurrentie niet helemaal mag uitsluiten en afspraken maken met andere PO’s niet mag.

Eiwitboeren bepalen zelf afzet

PO Eiwitboeren van Nederland heeft niet het doel om verplicht collectief de afzet te regelen. Elk lid kiest zelf hoeveel en aan wie hij/zij levert. Binnen de organisatie delen de leden hun kennis over de teelt en zo kan de teelt geoptimaliseerd worden. Ook kunnen gezamenlijk subsidies aangevraagd worden, Nederlandse eiwitgewassen beter bekend worden gemaakt en kan de PO fungeren als gesprekspartner voor overheid en andere ketenpartijen.

Waar de eerste betrokken boeren telers van veldbonen, lupine, soja en kikkererwten waren, zijn er inmiddels ook aanmeldingen van boeren die bruine bonen en kapucijners telen. “Alleen maar mooi, want met hoe meer we zijn, hoe beter!”, klonk het tijdens de bijeenkomst.