Doorgaan naar artikel

Rapport klimaatpanel: vaker droogtes en overstromingen

Nieuw rapport van klimaatpanel IPCC bevestigt somber beeld: vaker droogtes en overstromingen.

Volgens klimaatpanel IPCC krijgen we veel vaker te maken met overstromingen, zoals in juli langs de Maas. - Foto: Twan Wiermans premium

Volgens klimaatpanel IPCC krijgen we veel vaker te maken met overstromingen, zoals in juli langs de Maas. - Foto: Twan Wiermans

We koersen op 2-3 graden temperatuurstijging met 3 graden als beste schatting. Dat meldt het internationale klimaatpanel IPCC in zijn nieuwste rapport dat maandag 9 augustus is gepresenteerd. De gevolgen zijn ingrijpend.

Meer overstromingen, vaker droogte, een fors stijgende zeespiegel en daarbij een zeer grote kans dat de temperatuurstijging niet onder de 1,5 graden zal blijven. In het akkoord van Parijs gold dat nog als het maximum waar we onder moesten zien te blijven.

IPCC: haast maken met drastische reductie uitstoot

Het panel roept op om haast te maken met het streven naar netto nul uitstoot van CO2 in 2050 en een drastische reductie van methaan en lachgas. Iedere overheid, ieder bedrijf en elke burger moet zijn aandeel nemen, is ‘glasheldere boodschap aan deze generatie van bewuste burgers’. Lukt dat, dan is een stijging tot 1,5 graden boven het gemiddelde van 1850-1900 mogelijk. Anders wordt het meer, in het slechtste geval zelfs 4,4 graad.

In het rapport wordt sterk benadrukt dat de mens met grote zekerheid de belangrijkste oorzaak is van de opwarming en van de klimaatverandering. Voor heel veel, zij het niet alle, veranderingen die we nu zien, is dat overtuigend aangetoond. Zo staat het wel vast dat de ijskap van Groenland door menselijk toedoen smelt, maar is dat voor het smelten van Antarctica minder duidelijk aangetoond.

Klimaatverandering gaat sneller dan ooit

Verder raakt de klimaatverandering inmiddels elke bewoonde plek op aarde en is ze onomkeerbaar. Het gaat bovendien sneller dan ooit tevoren in de afgelopen duizenden jaren als je kijkt naar de stijging van de temperatuur en de CO2-concentratie.

Die laatste is nu het hoogst in twee miljoen jaar, als gevolg van verbranding van fossiele brandstoffen en ontbossing. Sinds 1750 zijn de gehaltes CO2, methaan en lachgas even snel veranderd als in de duizenden jaren die tussen de laatste ijstijden zaten. Het is nu even warm als 125.000 jaar geleden.

Landbouw en voedselproductie zullen te maken krijgen met meer droogtes én overstromingen, ook in ons deel van de wereld. Daarbij is het groeiseizoen gemiddeld twee dagen per tien jaar toegenomen, de afgelopen halve eeuw, en zijn klimaatzones naar het noorden verschoven. De precieze effecten van de klimaatverandering verschillen dan ook sterk per regio.

Slecht ziet het er uit voor Zuid-Europa, waar het nog droger wordt. Plantengroei op land en in oceanen legt tot nu toe 56% van de uitgestoten CO2 weer vast. Maar als de uitstoot zo door blijft gaan, neemt dat aandeel af.

Opmerkelijk effect luchtvervuiling

Opmerkelijk is de afkoelende werking van luchtvervuiling, ofwel aerosolen. Die heeft de temperatuurstijging nu afgeremd met 0,8 graad. De door mensen veroorzaakte opwarming sinds 1850-1900 is daardoor nu ‘beperkt gebleven’ tot 1,07 graad, aldus het IPCC.

Vooral zwaveldioxide, ammoniak en stikstofoxiden beperken de opwarming. Daar staat tegenover dat beperking van de methaanuitstoot een gunstig effect heeft op de ozongehaltes in de atmosfeer, die ook weer invloed op de temperatuur hebben.

De zeespiegel is sinds 1901 met 20 centimeter gestegen en komt steeds sneller omhoog. Van gemiddeld 1,3 millimeter in de periode tot 1971 tot 1,9 mm per jaar tot 2006 en de laatste jaren zelfs 3,7 millimeter per jaar. De zeespiegelstijging komt voor de helft door uitzetten van het water en voor de andere helft vooral door smeltwater. Die laatste factor wordt komende jaren steeds belangrijker, is de verwachting.

Adaptatie nodig

Langetermijnverwachtingen over de zeespiegel zijn ronduit angstwekkend. Blijft de opwarming beperkt tot 1,5 graad, dan stijgt het water de komende twee millennia 2-3 meter, bij een opwarming met 5 graden 19-22 meter.

Wat ook duidelijk is: naast beleid voor emissievermindering is ook ‘adaptatie’ nodig. Veel veranderingen zijn onomkeerbaar, benadrukt het IPCC. De zeespiegel gaat omhoog en zelfs als we erin slagen netto CO2 op grote schaal vast te leggen, zal de zeespiegel nog honderden jaren blijven stijgen.

Reacties op rapport eenduidig

Reacties op het rapport zijn nogal eenduidig: het geeft geen radicaal nieuwe inzichten, er is geen trendbreuk, maar bevestiging en onderbouwing van wat we al wisten: het klimaat verandert snel en de mens is de belangrijkste oorzaak. VN-chef António Guterres spreekt van een ‘doodsklap voor kolen, olie en gas’ en van ‘code rood voor de mensheid’.

De Nederlandse premier Mark Rutte spreekt van een ‘zeer zorgelijk rapport’. Eurocommissaris Frans Timmermans voelt zich gesterkt met zijn Green Deal die streeft naar netto nul emissie in de EU en zegt dat het nog niet te laat is. Ed Nijpels, voorzitter van het Klimaatoverleg in Nederland, stelt in een reactie dat iedere aarzeling bij de uitvoering van het klimaatakkoord nu onverantwoord is. Werkgeversorganiaties VNO, NCW en MKB Nederland zeggen ook dat het rapport de urgentie van het streven naar een klimaatneutraal Nederland en van de uitvoering van het klimaatakkoord onderstreept.

Waterschappen en weermannen zien bevestiging dat de weersextremen die we de laatste tijd zien in binnen- en buitenland helemaal in het plaatje van de klimaatverandering passen; van de overstromingen in Nederland tot tot de bosbranden in Zuidoost-Europa, Siberië en Californië.

Snel delen

Image
Johan Oppewal

chef-redacteur

Misset Uitgeverij B.V. Auteursrecht voorbehouden

Algemene voorwaarden Privacy Cookies

Beheer
WP Admin