Remkes: stikstofaanpak moet strenger

“Er lijkt sprake van zoeken naar rek en ruimte om zo snel mogelijk toestemming te geven voor activiteiten die het stikstofprobleem vergroten”, aldus Remkes. En daarmee is geen sprake van het vereiste natuurherstel. Remkes ziet overeenkomsten tussen de kabinetsplannen en het vorig jaar door de rechter naar de prullenmand verwezen Programma Aanpak Stikstof.

In het advies van Remkes staat dat in 2030 ongeveer driekwart van de voor stikstof gevoelige natuur onder de kritische depositiewaarde moet worden gebracht. Voor de benodigde maatregelen kan worden aangesloten bij het maatregelenpakket dat de landbouw zelf vorig najaar heeft voorgesteld, zegt Remkes.

In sommige provincies is meer nodig en in andere provincies minder

De ammoniakuitstoot moet in 2030 met de helft verminderen (ten opzichte van 2019) en ook de emissie van stikstofoxiden met de helft verminderen. In 2040 moet de stikstofdepositie in alle natuurgebieden zodanig verlaagd zijn, dat er geen schade aan kwetsbare natuurgebieden meer plaats heeft. “In sommige provincies is meer nodig en in andere provincies minder”, aldus Remkes. Remkes wil binnen de stikstofaanpak onderscheid maken tussen de ammoniakemissie en de aanpak van stikstofoxiden.

Stikstofaapak op langere termijn

Het rapport van Remkes (Niet alles kan overal) is bedoeld voor de stikstofaanpak op langere termijn. In eerdere adviezen keek het adviescollege naar maatregelen op de korte termijn en naar de bijdrage aan de stikstofemissie uit de luchtvaart. Remkes wil dat op de Noordzee strenger wordt gecontroleerd op de uitstoot van zeeschepen en dat bovendien voor nieuwe schepen strengere eisen gaan gelden.

Remkes zegt dat er een meer directe relatie tussen emissie en depositie moet komen bij de vermindering van de ammoniakuitstoot. Daarbij kiest Remkes voor de invoering van een ‘afrekenbare stikstoffenbalans’ in plaats van de huidige systemen voor mest in de landbouw, de modernisering van het mestbeleid, met onder andere het uitfaseren van het gebruik van drijfmest op akker- en weidegronden in 2030.

Geavanceerd meetnet opzetten

Remkes adviseert om grondgebonden landbouw op de daarvoor meest geschikte gronden te concentreren, met gebruikmaking van de ‘best ecological means’. Dat “levert de beste prestaties qua emissiearme voedselproductie, en kan minder agroproductieve gronden vrijspelen voor natuur of een meer natuurgerichte landbouw met publieke diensten.” Verder bepleit Remkes het uitplaatsen van landbouwbedrijven rond natuurgebieden, als er sprake is van natuurbelasting.

Meten is van groot belang, vindt Remkes. Het adviescollege adviseert een geavanceerd meetnet op te zetten, waarbij lokaal per boer de emissies worden gemeten.

We moeten de transitie maken naar een emissiearme landbouw

Remkes adviseert de uitbreiding van natuurgebieden en bufferzones rond natuurgebieden om de weerbaarheid en de veerkracht van natuurgebieden te versterken. “Dit vraagt op specifiek gebiedsgericht maatwerk. Het is aan de provincies om maatwerk te leveren.” “We moeten de transitie maken naar een emissiearme landbouw”, zegt Remkes. “Activiteiten in een deel van de landbouw trekken een te zware wissel op de natuur”, aldus Remkes.

Reeds goede voorstellen uit de sector

Remkes wil geen knellende middel voorschriften, “maar ook geen vrijblijvendheid.”

Hij zegt dat de sector zelf al goede voorstellen heeft gedaan. Een halvering van de ammoniakemissie is in de plannen van de gezamenlijke landbouworganisaties voorzien, aldus Remkes. “Koplopers en vernieuwers laten dit nu al in de praktijk zien.” Remkes zegt dat een opkoopregeling gericht moet worden ingezet, vooral in de nabijheid van kwetsbare natuurgebieden.

Reactie Schouten

“Zo, daar ligt-ie dan. Wat een werk! 175 pagina‘s”, reageerde landbouwminister Carola Schouten op het advies. Volgens de minister komen in het advies alle facetten en dilemma’s van de stikstofproblematiek naar voren. “Maar er zijn geen gemakkelijke oplossingen. Wat we doen moet juridisch houdbaar zijn. Aan dat belang hechten wij zeer. Dat is waar de Raad van State ons beleid op toetst.”