​Rob de Wijk: ‘Agrofood is Europese troefkaart’

Dat stelt Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen en oprichter van The Hague Centre for Strategic Studies. Hij hield tijdens de openbare ledenvergadering van de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV) donderdag een pleidooi voor een strategische visie om de sector te versterken. Praten over aantallen varkens of koeien heeft weinig met visie te maken, aldus De Wijk.

Verenigde Staten, China en Europa

“Landbouw begint in toenemende mate een geopolitiek instrument te worden waarmee je druk kunt uitoefenen op andere landen”, aldus De Wijk. Hij sprak over de oorlog in Oekraïne en over Rusland, maar vooral ook over de relatie met China. Hij schetste drie grote spelers op het geopolitiek wereldtoneel: de Verenigde Staten, China en Europa. Rusland schaart hij daar ondanks de huidige ontwikkelingen niet onder. “Rusland is meer een ontregelaar. De Russische economie is ongeveer net zo groot als die van de Benelux.” Volgens De Wijk zie je nu dat Rusland meelift op de positie van China. Wel stelt hij dat de Westerse sancties vanaf 2014 de Russische landbouw vleugels hebben gegeven en dat er een enorme stap gemaakt is.

De rol voor Nederland als exportnatie

De Wijk pleit voor strategische afhankelijkheid tussen China en Europa om mee te kunnen praten op dit nieuwe geopolitieke strijdtoneel. Agrofood is voor die strategische afhankelijkheid misschien wel de enige troefkaart die Europa heeft, zo stelt hij. “Grondstoffen zijn bijna op, we hebben niet meer zoveel.” Hij benadrukte daarmee juist het belang van productie voor export en de rol voor Nederland als exportnatie.

Handelsafspraken maken

China is niet zelfvoorzienend op voedselgebied en de nadruk in het land ligt er ook niet zozeer op om dit te worden, stelt De Wijk. “9% van de grond is China is geschikt voor landbouw, en elk jaar wordt dit areaal kleiner. 6% van de mondiale watervoorziening is in China ten opzichte van 20% van de bevolking. Er is een structurele mismatch om de bevolking te voeden. Dat biedt mogelijkheden om handelsafspraken te maken. Europese voedselstandaarden worden in China meer vertrouwd dan de eigen standaarden.”

Doe niets in de uitverkoop en bewaak je innovatie

De Wijk benadrukte tegelijk dat handel met China als staatskapitalistisch land niet gemakkelijk is, en eigendomsrechter er onder druk staan. “Doe niets in de uitverkoop en bewaak je innovatie”, aldus de deskundige op het gebied van internationale betrekkingen. De Wijk spreekt over een nieuwe industriële revolutie die gaande is, nu op gebied van data. De winnaar bepaalt de (handels)standaarden.

Impact oorlog Oekraïne

De Wijk, die de zaal vanwege ziekte digitaal toesprak, benoemde ook de gigantische impact van de oorlog in Oekraïne op de wereldwijde voedselvoorziening. “De landbouwproductie in Oekraïne loopt enorm terug. Landbouwers zijn aan het vechten, en de overheid heeft gevraagd om transportcapaciteit. 30% van de Oekraïense landbouwgrond is nu oorlogsgebied, is onze inschatting. 50% van de granen die gedistribueerd worden via het World Food Program van de Verenigde Naties komen normaal uit Oekraïne. Nu loopt 45% van de Oekraïense bevolking zelf risico op honger.”