Schouten: ‘Steun moet deel van de pijn verzachten’

De coronacrisis heeft zeer grote gevolgen voor de land- en tuinbouw. De strikte maatregelen om het virus in te dammen leiden tot een acute vraaguitval van sierteeltproducten, maar ook voor producten die vooral veel in de horeca genuttigd worden, zoals frites. Met eerdere steunmaatregelen die het kabinet nam, vielen deze specifieke sectoren echter tussen wal en schip.

Het kabinet trekt nu toch flink de portemonnee om deze ondernemers te ondersteunen: € 600 miljoen voor de sierteelt en € 50 miljoen voor fritesaardappeltelers.

Kunt u de sector redden met € 650 miljoen?

“Het bedrag is mede gebaseerd op de berekeningen van de sectoren zelf. Hiermee kunnen we echt een deel van de pijn verzachten. Het blijft natuurlijk wel pijn doen, dat beseffen we allemaal. Maar het is wel iets waarmee een deel van de sector hopelijk de weg omhoog weer weet te vinden.”

Voor de fritesaardappeltelers trekt het kabinet € 50 miljoen uit om de onverkoopbare voorraden te compenseren. Telers die kunnen aantonen dat hun partij onverkoopbaar is, kunnen een compensatie krijgen van 40% van de gemiddelde marktwaarde van de fritesaardappelen van september 2019 tot maart 2020. Met € 50 miljoen voor naar schatting 1 miljoen ton aardappelen, komt dat overeen met € 0,05 per kilo.”

Hoe bepaalt u of een aardappel een fritesaardappel is?

“Er zijn specifieke fritesrassen en je weet ook welke afnemers zich speciaal op frites richten. Dat zijn allemaal categorieën die je daarbij kan benoemen.”

Je werkt niet hard voor een product om aan een overheidsregeling mee te doen. We vertrouwen hierbij op de goede wil van de ondernemer

Telers moeten aantonen dat hun partij onverkoopbaar is. Geldt dit als inspanningsverplichting?

“De eerste aanzet is om er nog wel een waarde uit te krijgen, op wat voor manier dan ook. Een teler wil ook dat zijn product een bestemming krijgt met een waarde. Je werkt niet hard voor een product om aan een overheidsregeling mee te doen. We vertrouwen hierbij op de goede wil van de ondernemer. Je kan het allemaal niet afdwingen. In zo’n crisis moeten we elkaar ook in de ogen kunnen kijken om ervoor te gaan.”

Wat moet of mag een teler nog met zijn partij doen, als hij de overheidsvergoeding krijgt?

“Dan zal alsnog gekeken worden of de partij nog gebruikt kan worden voor bijvoorbeeld veevoer of wat dan ook. Je wil niet dat het helemaal verloren gaat. Dat zal dan voor zo’n lage waarde zijn dat de kosten voor transport hoger zijn dan de opbrengst. Dat is ook de reden waarom je als boer dan deze regeling nodig hebt.”

Een boer mag dus niet meedoen met de regeling en zijn partij dan alsnog verkopen?

“Hij mag altijd proberen of hij het zijn product kan verwaarden. Als de kosten hoger zijn dan de waarde die hij ervoor krijgt, dan geldt deze regeling. Er zijn bij ons ook wel mensen die daar zicht op hebben en kunnen inschatten of voor een partij nog een afnemer te vinden is of niet.”

Wanneer kunnen boeren zich aanmelden?

“RVO werkt de regeling uit. Daar hebben we nog even voor nodig. Normaal duurt dat maanden, maar dat is nu niet zo. We informeren de sector zodra de regeling er staat.”

We willen dat iedereen die recht heeft op de regeling ook mee kan doen

U gaat de omzetschade in de sierteelt vergoeden. Hoe gaat dat in zijn werk?

“We kijken naar de daadwerkelijk geleden schade en daar nemen we dan de percentages van. Op basis van de aanvragen die binnenkomen, wordt ook gekeken wat dit betekent voor een maximale vergoeding per bedrijf. We willen dat iedereen die recht heeft op de regeling ook mee kan doen.”

Kwekers zitten in acute geldnood. Wanneer kunnen ze de eerste vergoeding verwachten?

“De regeling moet nog concreet worden ingevuld. Daarover zijn al gesprekken met RVO, maar er zullen wel een paar dagen overheen gaan. Dan zullen we ook duidelijk maken hoe de aanvragen ingediend kunnen worden. Dan kijken we hoe snel alles verwerkt kan worden. Er is samen met de sector al een inventarisatie gemaakt van de geleden schade. Hoe de uitkering in zijn werk gaat en in welke tranches we dat gaan doen, maken we bekend als de regeling operationeel wordt.”

Als er nog allerlei berekeningen gedaan moeten worden, gaat het dus nog wel even duren voor dat bedrijven geld kunnen krijgen?

“We doen het zo snel mogelijk. Maar hebben echt nog wel even – geen maanden- nodig om alles te regelen. We willen het ook goed doen.”

Bij de regeling geldt 30% eigen risico, van de overige schade wordt maximaal 70% vergoed. Hoeveel procent van de schade verwacht u uit te kunnen keren met het beschikbare budget?

“Dat hangt af van hoeveel inschrijvingen er zijn en wat de bedragen zijn. De maximale uitkering is 70% van 70% van de schade, dus 49% van de geleden schade.”

Welke groentetelers kunnen ook gebruik maken van de regeling?

“Specifieke sectoren die bijna alleen aan de horeca leveren en die ook niet op een andere manier hun product kunnen afzetten of bewaren, waardoor ze hun product moeten vernietigen. Je moet dan denken aan microgroenten zoals van Koppert Cress.”

Ik ga er vanuit dat bedrijven hier zelf ook fair mee omgaan, om ervoor te zorgen dat het geld terecht komt bij bedrijven die het nodig hebben

650 miljoen is een aanzienlijk bedrag. Bent u niet bang dat er misbruik van wordt gemaakt?

“Je kunt geen dingen uitsluiten. Tegelijkertijd geloof ik erin dat we op deze manier een regeling kunnen maken die soelaas biedt voor bedrijven die helemaal klem zitten. In alle regelingen geldt dat ze met zo’n snelheid zijn gemaakt, dat je niet alles dicht kan timmeren. Ik ga er vanuit dat bedrijven hier zelf ook fair mee omgaan, om ervoor te zorgen dat het geld terecht komt bij bedrijven die het nodig hebben.”

De Europese Commissie moet goedkeuring geven voor deze regelingen. Heeft u al goedkeuring uit Brussel?

“Nee. Maar we gaan er vanuit dat dit gewoon goed komt. In de generieke maatregelen zitten ook maatregelen die we in Brussel moesten melden. We zien daar wel dat er echt wel coulance is. De commissaris heeft zelf gezegd de regels niet strak te handhaven bij de bedragen die worden uitgekeerd.”

Eerder werden de eendensector en de zuivelsector ook als noodlijdend genoemd. Daar is de kalversector nog bijgekomen. Waarom krijgen zij geen steun?

“Er komen steeds weer nieuwe vragen op, dat zie je ook bij andere regelingen. We gaan nu eerst voor snelheid en regelingen waarmee we grote groepen kunnen bereiken die echt in nood zijn. Ik weet dat de nood bij andere sectoren ook wat hoger begint te worden. Daar kijken we altijd naar, hoe we daar weer handen en voeten aan kunnen geven.”

Dat klinkt als een nieuwe regeling voor deze sectoren.

“Daar ga ik nu niet op vooruit lopen. We houden goed in de gaten wat er speelt. Je begint bij wat sectoren zelf kunnen doen.”