Sjaak van der Tak: in drie maanden stikstofruimte

Het eerste jaar van Sjaak van der Tak was een politiek bewogen jaar, met verkiezingen en de eeuwigdurende formatie en blijvende onrust onder boeren. De LTO-voorman was vooral druk achter de schermen. “We hebben de zolen onder onze schoenen vandaan gelopen voor dit coalitieakkoord”, memoreert Van der Tak.

Met piekbelasters in gesprek

Een belangrijke alinea in dat akkoord gaat over stikstof, de LTO-voorman ziet dat er stikstofruimte moet komen zodat de Nederlandse economie vooruit kan: “Er zijn gebieden waar daar zo dertig bedrijven toe bereid zijn. Ontwikkel een aanpak om snel aan de slag te gaan op plekken met een hoge druk op de natuur. Dan is er ook weer ruimte voor de blijvers, de bouw en de infrastructuur. Geef mij drie maanden om samen met mensen met kennis van zaken met die piekbelasters in gesprek te gaan, en er is ruimte om Nederland van het slot te halen.”

Ook PAS-melders en andere bedrijven die vanwege het falen van de PAS-zonder vergunning zitten, hebben stikstofruimte nodig. Het legaliseren van die bedrijven gaat nog jaren duren, verwacht het ministerie van LNV.

Maar boeren moeten niet als enige aan de slag, ook de natuursector moet laten zien wat ze doen

Op de lange termijn voorziet Van der Tak problemen met de uitvoerbaarheid van de stikstofdoelen: “Dat heeft bijvoorbeeld het PBL (Planbureau voor de Leefomgeving) ook berekend: 40% stikstofreductie in 2030 is al veel. Als LTO Nederland zien we dat wel als haalbaar, als we te werk gaan zoals wij voorstellen in ons plan Duurzaam Evenwicht, opgesteld samen met natuur- en ondernemersorganisaties. Daarin staat innovatie bovenaan. Maar boeren moeten niet als enige aan de slag, ook de natuursector moet laten zien wat ze doen. En wat ook heel belangrijk is, wat ik met de minister heb besproken op die eerste dag, is de juridische constructie, gebaseerd op de modellen in Aerius. Dat moet op de schop.”

Bedrijven opkopen

Voor het opkopen van (boeren)bedrijven is ook een deel van die € 25 miljard gereserveerd. Van der Tak heeft wel een idee hoe dit een vliegende start kan krijgen: “Een gebiedsgerichte aanpak met twee jaar looptijd, waarbij boeren meer dan 100% van de waarde van hun bedrijf kunnen krijgen. Met een aflopend percentage naarmate de tijd vordert. Degenen die zich het eerst melden, krijgen de hoogste vergoeding. Degenen die twijfelen, krijgen wat minder. Op die manier bied je boeren ook perspectief, ze weten waar ze aan toe zijn. Intussen kunnen de meer specifieke gebiedsgerichte plannen gemaakt worden. Samen met boeren, en op basis van onderzoek naar wat mogelijk en nodig is om boeren ondernemersvrijheid te geven. Laat ze doelgericht werken aan reductie van stikstof.”