Christianne van der Wal, minister voor Natuur en Stikstof, tijdens het wekelijkse vragenuur in de Tweede Kamer op 7 juni, waarbij het ging om stikstofmaatregelen. - Foto: ANP
Dreigen met onteigening is een heilloze weg, vindt Henk Bleker. Reëel en open overleg is nodig met boeren en provincies, dreigementen en dogma’s moeten van tafel.
Het begon in het Regeerakkoord van Rutte 4. De coalitiepartijen schreven een zinnetje op dat ik nooit en te nimmer had verwacht. We gaan van onderop op basis van vrijwilligheid met de boeren in de gebieden om tafel om het stikstofvraagstuk en natuurherstel ter hand te nemen. Maar na ‘vriendelijke’ teksten over vrijwilligheid kwam daar ineens: maar als dat niet lukt stappen we over op ’niet vrijblijvende gesprekken op het boerenerf’. Zo, dus als het niet goedschiks kan, dan maar kwaadschiks. Of, in andere woorden: we weten waar u woont…..
Ik heb dat niets verhullende dreigende zinnetje in het Regeerakkoord als iets vreselijks ervaren. Iets dat niet past bij een regering die in een rechtsstaat wil functioneren. In toelichtingen daarna, was de minister voor Stikstof en Natuur duidelijk: IK (de minister) ga uiteindelijk onteigenen.
Confrontatie
De regering heeft vanaf het prille begin – vanaf het moment dat dat dreigende zinnetje aan het papier werd toevertrouwd – gekozen voor de confrontatie. Confrontatie met de boerengezinnen, met het platteland en met verder zo ongeveer iedereen. Dat alles gedreven door een ongekend stikstofgeloof met heilig verklaarde dogma’s als Kritische Depositie Waarde.
Inmiddels zien we in de landelijke politiek in de Tweede Kamer de twijfel toenemen. Maar niet alleen daar. Bij gedeputeerden en statenleden gaat het ook hard. Het gaat om de werkelijke toestand van de natuur wordt steeds vaker gezegd, en dus niet om de theoretisch berekende stikstofneerslag op een natuurgebied. En men heeft gelijk. Er zijn namelijk tientallen ‘stikstofgevoelige’ natuurgebieden met honderden soorten planten en dergelijke waar het goed mee gaat, ondanks een forse theoretisch berekende overschrijding van de theoretisch toegestane stikstofneerslag.
De minister dendert echter door. Nu bedreigt ze niet alleen boeren – ’niet vrijwillig…., dan komen we bij u op het erf….’ maar ook de provinciebesturen: ’Als u niet levert wat ik u opdraag dan neem ik het over’. Dan gaat de minister ‘escaleren’, dat is de term die zij gebruikt. Dan trek ik het naar mij toe, zo stelt zij. Dat betekent dat LNV de gebiedsplannen en de onteigeningsbeschikkingen gaat maken.
Partijen die slaafs achter minister Van der Wal aanlopen zullen een minderheidje gaan vormen in alle Provinciale Staten…, en in de Eerste Kamer
Twee keer dreigen: naar boeren en burgers op het platteland en naar de provinciebesturen. Het is ongekend. Het zal de minister bezuren. We krijgen in maart provinciale verkiezingen. We zullen als agrarische belangenbehartigers van alle partijen geloofsbrieven moeten gaan vragen: geeft u onverkort uitvoering aan Haagse stikstofopdrachten, werkt u mee aan onteigening van boerengezinnen, gaat het u om natuurherstel of om stikstofreductie enzovoort. En je hoeft geen Maurice de Hond te heten om nu al te voorspellen dat partijen die slaafs achter minister Van der Wal aanlopen een minderheidje gaan vormen in alle Provinciale Staten…, en in de Eerste Kamer.
Politieke aardverschuiving
Er is voor de minister maar één weg en dat is die van het reële, open overleg: met boeren en provincies, dreigementen en dogma’s moeten van tafel. Zo niet dan wordt het een politieke aardverschuiving in de provincie. En, als het om escaleren gaat, dat kunnen boeren ook: de massale demonstratie op 1 oktober 2019 kan zeker een keer zo massaal als de politiek het er naar maakt.