Nederland heeft geen strategische voedselvoorraad

Nederland heeft geen strategische voedselvoorraad die ingezet kan worden bij een voedselcrisis. Nederland produceert voldoende voedsel om zelfvoorzienend te zijn, ook in het geval van een crisis. “Met een aanpassing in het dieet kan Nederland zonder voedselimport,” is de constatering van de Algemene Rekenkamer.

Strategische voorraden heroverwegen

De Algemene Rekenkamer heeft in kaart gebracht in hoeverre Nederland strategische voorraden van grondstoffen en andere goederen aanhoudt in het geval van een crisis, bijvoorbeeld in de huidige situatie van de oorlog in Oekraïne die leidt tot een gascrisis. “Dit soort crises kunnen aanleiding zijn om strategische voorraden te heroverwegen,” aldus de Rekenkamer.

Niet noodzakelijk

Een strategische voedselvoorraad is in Nederland niet noodzakelijk, volgens de minister van LNV. Ook de gegevens van de Food and Agriculture Organization (FAO, onderdeel van de Verenigde Naties) onderschrijven dat. Met een aanpassing in het dieet van inwoners en een aanvullende productie van plantaardige oliën (bijvoorbeeld koolzaadolie) hoeft Nederland geen voedsel te importeren bij een voedselcrisis.

Noodwet voedselvoorziening

De minister van LNV kan in geval van uitzonderlijke crisisomstandigheden gebruik maken van de Noodwet voedselvoorziening om bij private partijen grondstoffen, levensmiddelen of logistieke diensten te vorderen. Dit heeft niet de voorkeur en dus werkt het landbouwministerie sinds 2018 aan een plan hiervoor, een samenwerkingsconvenant van de overheid en marktpartijen.

Het ministerie geeft aan dat er nog veel gedaan moet worden om de crisisgereedheid echt op orde te krijgen. Bij de crisisaanpak ligt de nadruk op het samenstellen en distribueren van noodvoedselpakketten aan burgers in getroffen gebieden. Over de eerste dagen voedselnoodhulp is veel onduidelijk. De rijksoverheid, veiligheidsregio’s en gemeenten hebben een taak, maar wie precies wat moet doen op welk moment, moet nog in het handboek komen.

Gas en olievoorraden

Wel houdt Nederland een voldoende hoeveelheid olie op voorraad, gemiddeld voor zo’n 90 dagen. De Europese norm is voor 61 dagen. De regering werkt momenteel aan het vullen van de nationale gasvoorraden, Die zijn niet vanuit strategisch oogpunt, maar om de schommelingen in de vraag tussen zomer en winter op te vallen. Dit gas is voor het overgrote deel eigendom van marktpartijen en wordt op de Europese markt verkocht. De rijksoverheid houdt geen strategische gasvoorraad aan.

Een aantal landen binnen Europa heeft wel een dergelijke voorraad: Italië, Hongarije, Portugal en Zweden (ACER, 2022). Ook heeft Oostenrijk medio 2022 besloten om een strategische gasvoorraad aan te gaan houden. De EU heeft in de wetgeving opgenomen dat lidstaten een strategische gasopslag kunnen aanhouden als preventieve maatregel ten behoeve van leveringszekerheid