Suikersector wordt onder vergrootglas gelegd

De Europese Commissie schafte op 30 september 2017 de marktordening voor suiker af. De Commissie wil nu een onderzoek laten doen naar de gevolgen hiervan voor de suikersector. Het onderzoek moet in 2021 zijn afgerond, vier jaar nadat de suikerquotering en de minimumbietenprijs voor de telers zijn verdwenen.

Extreem lage suikerprijs

De aanleiding voor het onderzoek is de extreem lage suikerprijs waar de sector sindsdien mee worstelt. Dat veroorzaakte een kaalslag in de Europese suikersector. Alle suikerproducenten draaien met verlies en de telers krijgen belabberde bietenprijzen. Minstens acht fabrieken gaan dicht.

Desondanks weigert de Europese Commissie de suikermarkt te ondersteunen. Maar de Commissie beloofde de suikersector wel om een onderzoek te laten doen naar de gevolgen van de vrije suikermarkt. Vorige week schreef de Commissie daar een tender voor uit: iedereen die het onderzoek wil uitvoeren kan daar een plan voor indienen.

particuliere opslagregeling voor suiker

Sinds het einde van de suikerquotering heeft de Commissie nog maar 1 instrument om de suikermarkt te ondersteunen, constateert Paul Mesters, directeur van Suiker Unie en voorzitter van de CEFS, de Europese organisatie van suikerproducenten. “De Commissie kan een particuliere opslagregeling instellen voor suiker. Dan wordt suiker tijdelijk uit de markt gehaald om de prijs te ondersteunen. Daar maakt de Commissie geen gebruik van. Ondanks dat de verkoopprijs voor suiker ver onder de referentieprijs van € 404 per ton is gezakt. Toen de zuivelsector het zwaar had, koos de Commissie wel voor een particuliere opslagregeling voor zuivel.”

Bietentelers en suikerproductenten hard getroffen

De lage suikerprijs trof de bietentelers en suikerproducenten hard, zegt Mesters. “De consumenten profiteerden er nauwelijks van. De voedingsindustrie die suiker verwerkt en de supermarkten profiteerden van de lage suikerprijs. De margeverdeling was zeer ongunstig voor de bietentelers en de suikerproducenten. In 2018 en 2019 heeft geen enkele suikerproducent in de EU winst gedraaid. Dat is de aanleiding voor de Commissie om nu dit onderzoek te laten doen. De Commissie wil onder andere weten welke andere beleidsinstrumenten mogelijk zijn om de suikermarkt te ondersteunen.”

Importheffingen

Mesters heeft daar wel ideeën over. “De Commissie kan de markt ook ondersteunen door tijdelijk importheffingen in te voeren op suiker uit landen die hun suikersector steunen. India doet dat nu bijvoorbeeld. Ook kan de Commissie kiezen om ontheffing te geven voor de kartelregels. Dan mogen de Europese suikerproducenten en bietentelers met elkaar afspreken hoeveel bieten ze willen laten telen. Dergelijke afspraken zijn nu verboden. De Commissie zou deze instrumenten kunnen overwegen als de suikerprijs onder de referentieprijs zakt van € 404.”

Ook kan de Commissie kiezen om ontheffing te geven voor de kartelregels

Dat is al heel lang het geval. Eind september 2017 stopte de marktordening. Vooruitlopend daarop had de suikersector de productie sterk vergroot. Mede dankzij het groeizame 2017 groeide de Europese suikerproductie met meer dan 20%. Ook in de rest van de wereld stond de suikerprijs onder druk door overproductie. Met als gevolg dat de verkoopprijs voor suiker in de EU in december 2017 onder de referentieprijs zakte. Die is tot nu toe daar niet meer bovenuit gekomen.