In 2023 gaat het nieuwe Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB) van de Europese Unie in. Het beleid is er op gericht om de Europese landbouw meer te laten bijdragen aan het klimaatbeleid en de verbetering van de biodiversiteit, het schoner maken van lucht, water en bodem en het behouden en verbeteren van het landschap.
GLB
In het huidige GLB is vergroening een modewoord. Wat in 2014 als vergroening werd toegevoegd aan het GLB, is in het nieuwe GLB vast onderdeel geworden voor de basisbetalingen. Het nieuwe GLB bevat basisbetalingen en daarbovenop beloningen voor deelname aan zogenoemde eco-regelingen. De lidstaten kunnen zelf invulling geven aan de ecoregelingen, al moeten die wel in lijn zijn met het beleid van de Europese Commissie. Dat betekent dat er aandacht moet zijn voor onder andere klimaat, dierenwelzijn, landschap, milieu en biodiversiteit. Daarbij mogen lidstaten de inkomenspositie en de concurrentiekracht van boeren niet uit het oog verliezen. De Europese landbouwministers wilden maximaal 20 % van de inkomenssteun besteden aan de ecoregelingen, het Europees Parlement wilde tenminste 30% van de inkomenssteun aan de ecoregelingen besteden. Daar moet dus nog over onderhandeld worden. In juni 2021 bereikten parlement en ministers een politiek akkoord, dat uitkomt op 25%.
De inkomenssteun voor Nederlandse boeren gaat in totaal omlaag. Dat is een trend die al jaren gaande is en in het volgende GLB wordt voortgezet. Inkomenssteun is in Nederland relatief van minder belang dan in sommige andere landen, maar toch zijn er ook in Nederland bedrijven waar de inkomenssteun ervoor zorgt dat bedrijven het hoofd boven water kunnen houden.
Nee, het beleid wordt pas definitief op 1 januari 2023. Het Europees Parlement en de Europese landbouwministers hebben eind juni 2021 een politiek akkoord gesloten over het nieuwe beleid. In de tweede helft van 2021 moeten de politieke afspraken worden omgezet in regels en wetgeving.
Tegelijkertijd werken de lidstaten aan de uitvoering van het Nationaal Strategisch Plan waarin de ecoregelingen worden uitgewerkt. In Nederland krijgen de ecoregelingen de vorm van een menu met een schijf van vijf waaruit boeren elementen kunnen kiezen waaraan ze kunnen deelnemen. De schijf van vijf heeft betrekking op de volgende vijf elementen:
- Bodem & lucht
- Water
- Landschap
- Biodiversiteit
- Klimaat
Het Nationaal Strategisch Plan met deze schijf van vijf moet worden goedgekeurd door de Europese Commissie. Europa moet van alle 27 lidstaten strategische plannen goedkeuren. Dat gebeurt in de loop van 2022.
De Boer-tot-Bord-strategie en de Biodiversiteitsstrategie zijn een uitwerking van de zogenoemde Green Deal, waarin is vastgelegd dat tenminste 30% van de Europese landbouwuitgaven moet worden gericht op het klimaatbeleid.
In de Boer-tot-Bord-strategie en de Biodiversiteitsstrategie zijn doelstellingen neergelegd op het onder andere gebied van de uitbreiding van het areaal biologische landbouw (25% van het areaal in 2030), de vermindering van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen (-50% in 2030), vermindering van het meststoffengebruik, en de halvering van het gebruik van antibiotica in de veehouderij. Het nieuwe GLB is niet geënt op de beide strategieën, maar in het politiek akkoord tussen Europees Parlement en de Europese landbouwministers wordt wel naar de strategieën verwezen. Het nieuwe GLB moet in de uitvoering in lijn zijn met de strategieën van de Europese Commissie. De Europese Commissie zal daarop letten bij de beoordeling van de Nationaal Strategische Plannen
